Bir iş görüşmesinde adayı tanımak, adayın iş hayatından beklentilerini anlamak kolay değildir. Bu nedenle görüşmeyi yapan kişinin sorduğu soruların hedef odaklı olması gerekir. Dolayısıyla iş görüşmesini gerçekleştiren kişinin en kritik yetkinliği, sorusunun karşılığında aldığı cevabı ve cevabın satır aralarını analiz etmektir diyebiliriz.

Uzun yıllardır iş görüşmesi yapan bir profesyonel olarak bazı soruların diğerlerinden daha etkili adaya dokunabilmeyi sağladığını gördüm. Özellikle bu sorulardan iki tanesi favorim konumundadır.

İlk etkili favori sorum;

“Ailenizden aldığınız en önemli ders nedir?”

Aile, hepimizin hayata dair en önemli inanışlarının, tecrübelerinin yaşandığı yerdir. Tatlısıyla, acısıyla bu yaşanmışlıkların hepimizin üzerinde kalıcı etkisi bulunur. Hayata yönelik duruşumuz, beklentilerimizin şekillenmesinde ebeveynlerimiz, kardeşlerimiz, akrabalarımızın rolü büyüktür.

Bu soru ile adayımızdan oldukça kapsamlı ve derin bir aile tarihçesini analiz etmesini istemiş oluruz. Adayımız kişisel farkındalık, değerler, neden-sonuç ilişkisi kurabilme, analitik düşünme, önceliklendirme, karar vermek yetkinliklerine dair performansını bu soru sayesinde bize sergiler.

Eğer cevabı kendiniz açısından düşünürseniz, aslında çok zor bir soru olduğunu göreceksiniz. Geçmişte mutluluk kadar hüzün, acı da olabilir. Adayın bütün bu duygu ve düşünceleri sentezleyip “en önemli ders” süzgecinden geçirmesi ve cevabını iş dünyasında kendisine değer katacak şekilde sunabilmesi stratejik bir başarı olacaktır.

İkinci etkili favori sorum birincisi ile paraleldir;

“Hayatımızda bugüne kadar sizi en çok etkilemiş 3 kişi kimdir? Etkilerini lütfen paylaşın.”

Aynen aile konusunda olduğu gibi bu soruda da adayımız geçmişine gidecek ve derin bir muhakeme sürecine girecektir. Seçilen insanların gerekçelendirilmesi aslen adayımızın kişisel farkındalığı, öncelikleri, beklentileri, değerleri, kazanımları, sıkıntıları, tecrübeleri ve bunun gibi pek çok konuda bize satır arasında mesaj verecektir.

Bu soru ayrıca başka kişileri analiz ve takdir etme yetkinliğinin mevcudiyetine de bir sinyaldir. Seçilen kişinin olumsuz bir etkisi olması bile adayımızdaki öğrenme, anlama, ders alma kapasiteni gösterir.

İş görüşmelerimizi bu tip sorularla adaylarımızın da süreçten keyif almasını sağlayacak hale dönüştürmeliyiz. Adayınız kapıdan çıkarken size teşekkür ederek “Bugüne kadar hiç düşünmediğim konularda düşünmemi sağladığınız” derse de hiç şaşırmayın. Benim sık sık başıma geliyor.