2005 yılı boyunca iki defa blog açtım. Kendimi bildim bileli defterlere yazan ben, ötekilere ulaşacak bir şeyler yazmak aşamasına geldiğimde tıkandım, ta ki Aralık 2005’deki üçüncü denememe kadar. “Eve’s Eyes” isimli ilk blogumdaki şeytanın bacağını kırdığım kısa yazımı Kaynağım İnsan’da 2021 yılında paylaşmıştım.

Aya Merdiven Kurduk.biz ise 2008 yılında Eve’s Eyes içeriklerini de transfer ederek açtığım Kaynağım İnsan’dan önceki, 2005-2009 yıllarını kapsayan, toplam 497 adet paylaşımımın olduğu kişisel blogum.

O dönemde üç blogum vardı; Aya Merdiven Kurduk.biz, Minik Yaprak’ın Günlüğü ve Kadın Blogları. Kadın blogları ismi üstünde kadınlar tarafından açılan blogların fihristiydi, Minik Yaprak’ın Günlüğü kızım için tuttuğum notlardı, Aya Merdiven Kurduk.biz ise ‘ben’dim.

Yayından kaldırdığım blog yazılarıma kızım sayesinde ulaştım. Yaprak’ın günlük içerikleri için ayrı bir çalışma yapacağım. Aya Merdiven Kurduk.biz içeriklerini ise Kaynağım İnsan’a bu sayfa üzerinden tek tek taşımaya karar verdim. Bu sayede 18 yıllık blog yazma maceramın ilk dört yılını da kucaklayabileceğim; aktife alabileceğim. Yazılar takvim sırasına göre yayınlamayacağım. Maalesef bir çok yazıda ‘error’ veriyor. Akışta görsel de az olacak çünkü blogda kullandığım görsellerin pek çoğu yayında düşmüş. Her gün bir yazıyı geçirsem toplam transfer süresi  bir yılı aşacak.  Kendime kolay gelsin diyorum.

Arşivime kavuştuğum için mutluyum.

---

BAŞLANGIÇ

Aya Merdiven Kurduz.biz Hakkında 

Bir Blogcunun Yazma Hikayesi 

Blog kavramı ile tanışmam ve bir blog oluşturmak fikri 2005 yılının başlarına denk gelir. Şimdi adreslerini unuttuğum iki denemeden sonra, ilk elle tutulur yazımı Eve’s Eyes 2005 adını verdiğim bloguma ancak Aralık ayında girebilmiştim. Açılış yazım şöyle idi :

Sözden hareketle yazı üretmek, sözler geçici yazı kalıcı değil mi?

Görmekten hareketle yazı üretmek, (Gördüğü üzerine düşünmedikçe insanın havyandan ne farkı kalır, hele bir de yazıya dökebilirse gördüklerini; şahane değil mi?)

Bilgiden hareketle yazı üretmek, (Okuyoruz, öğreniyoruz, bir de yazarsa kendince insan kalan bilgiyi hafızadaki, kaybetmez asla sarfettiği emeği değil mi?)

Hafızadan hareketle yazı üretmek (Bireysel depomuz beyin siliyor gereksizin yanında gerekliyi de çoğu zaman; duyguları, düşünceleri, geçmişi…bu çaresizliğe bir dur demek lazım sanki değil mi?)

İlk gezi yazım “Barselona Notları”nda Blogger’ın nasıl çalıştığını anlayabilmek için çok uğraştığımı hatırlıyorum. Şarap üzerine ciddi okuma yapmak durumunda kaldığım “Şarap Kültürü” yazımı da hiç unutamam. Sonrasında yazılar peşi sıra geldi. Önceleri fazla özele girmeden aklımdaki konuları aktardım. Zaman geçtikçe insanın zihni açılıyor, yazma isteği artıyor. Belki de o yazamama sendromunu üstünden atıyor. Bir rahatlıyor, gevşiyor ve başlıyor yarı saçmalama kıvamında, yarı Freud’un Psikanaliz yöntemine taş çıkartacak derecede kendisini deşmeye. Bana çok iyi gelen zamanlar, şiirler, arayışlar bunlar. İki yıl önce yazdığım birçok gönderim şimdi benden uzak, benden toy.

llk blogum Eye’s Eyes 2005‘i Eve’s Eyes 2006 takip etti. Ardından da yine farklı bir blogger temasında Eve’s Eyes 2007&2008 ‘ı kullandım. 2007 yılında İlhan ayrı ayrı olan bloglarımı bir çatı altında birleştirmeyi teklif etti. Bu bana yaptığı tek teklif de olmadı. 03.01.2007 tarihinde kendisi ile hayatlarımızı da birleştirmeye karar verdik.

Hayatımızda herşey süratle gelişirken aramıza katılacağını haber aldığımız kızımız için de bir blog açmayı ihmal etmedim. Yaprak’ın bu kısa süreli blogger temalı blogunu şimdi Minik Yaprak’ın Günlüğü ismi ile wordpress üzerinden devam ettirmekteyim.

21 Ağustos 2007′de bütün Eve’s Eyes bloglarını www.eves-eyes.com‘a taşıdık. WordPress’in seçtiğim teması başlangıçta çok hoşuma gitmişti. Sevdiğim şehir hayatını yansıtıyordu. Ama aynen teknolojinin çok hızlı gelişip, değişmesi gibi bu tema da altı ay gibi kısa bir sürede bana yetersiz gelmeye başladı. Bunun büyük bir nedeni yazdıklarımın veya yazmak istediklerimin içeriğiydi. Artık kendimden çok farklı konulardan, sanattan, mesleğimden, Türkiye ve dünyadan bahsetmek istiyordum. Bu aşamaya geldiğim 2008′in ilkbahar sonlarına doğru yine yardımına muhtaç olduğum kişiye gittim; İlhan. Uzun süreli bir arayış ve farklı denemelerden sonra radikal bir değişim yapmaya biraz da teknik nedenlerden dolayı karar verdik; yeni bir web adresine, bambaşka bir yüzle geçmek. Evet, şimdi buradayım : Aya Merdiven Kurduk.biz. Bakalım bu tema beni nereye kadar taşıyacak ?

 

---

29 Ekim 2007

29 Ekim’e İnce Dar Bir Yolda Yürümek

Dedemin kütüphanesinden vefati sonrasında aldığın bir çok Atatürk kitabı içinde kayboldum bu akşam. Alıp da yazıma koyayım diye o kadar sayfayı karıştırdım, o kadar çok şey okudum ki, kafam yoruldu, gözlerim kısıldı, enerjim tükendi.

Şimdi bakıyorum koltuk üzerindeki yığına, incelediğim fotoğraflar ve okuduğum yazılar, anılar, şiirler, kronolojik cetveller arasından beni yıldırım gibi çarpan aklıma iki şey geliyor; ilki Atatürk’ün ölüm yatağında tam tepesinden çekilmiş, yorganı boynuna kadar çekili ve gözleri ince bir çizgi halindeki hüzün dolu fotoğrafı ve bir şiir.

Atatürk, bahsini ettiğim ünlü Fransız şairi Verlaine’e ait “La Vie-Hayat” başlıklı şiirini Sofya Askeri Ateşesi iken çocukluk dostu ve başyaveri, Ata’nın ölümünden sonra intihara kalkışan Salih Bozok’a göndermiş:

“Hayat kısadır:

Biraz hayal,

Biraz Aşk

Ve sonra Allahaısmarladık …

Hayat boştur,

Biraz kin,

Ve sonra Allahaısmarladık … ”

Bu şiirin gönderilmek üzere seçilmiş olması beni çok ama çok düşündürdü, şaşırttı, bir devin, bir ilahın beynine açılan ince dar bir yolda yürürken buldum kendimi …

10 Kasım 1938, saat 09:05, Mustafa Kemal Atatürk’ün son sözleri “Aleykümesselam”

---

27 Ağustos 2006

Hem Sakar, Hem Tembel, Hem …

Sabah tam olarak kaçta kalktığımı hatırlamıyorum. Belki dokuz, belki dokuz buçuk. Yatakta oldukça uzun bir süre bir öyle, bir böyle dönüp durduktan sonra “bari su içeyim” diyerek kalkabildiğimi hatırlıyorum.

Saçım başım karışık, yüzüm yıkanmamış, bacağımda çizgili pijamam, uyuşuk böcek şeklinde suyumu içtikten evde aşağı yukarı bir tur attıktan sonra bu sefer 80 metrekare içinde yatağımın dışındaki diğer miskinlik merkezim -çok değerli kanepemin- üzerine kendimi atıverdim. Dün satın aldığım, bilmem kaçıncı Paul Weller cd’m, konser kayıt albümü Catch-Flame’i dinlemeye başladım. (hmmmm……. dur şimdi de dinleyeyim… nerede uzaktan kumanda ??? … bulalım …bir dakika …… evet… güzel müzik… PW’nin sesi beynimin merkezinden beni yakalıyor, gevşetiyor, uyuşturuyor, uçuruyor…) İşte sabah sabah aynen anlattığım modda geniş kanepenin üstünde elim kolum bacağım yayılmış, gözlerim kapalı bulutların üzerindeyken birden gözlerim faltaşı gibi açıldı, beynimde bir şimşek çaktı. ” SAAT KAÇÇÇÇÇÇ ? “….. kanepeden fırladım, koşarak en yakın saati aradım… saat 11:30 ………aaaaaaaaaaaa………….Mutfak Kültürü Atölyesiiiiiiiiiiii …….. aaaaaaaaaaaa………… toplantılar saat 11:00′de başlıyorrrrr….. İpek …hem sakar, hem tembel, hem de aklın sekiz karış havadasın… PES.

Bundan sonrasını tahmin edebilirsiniz. İlk başta nereye koştursam diye etrafıma elim alnımda dehşet içinde bakındıktan sonra sanırım hayatımın hızlı hazırlanma rekorunu kırdım. Evden sokağa fırladığımda saat 11:50 idi. Saat 12:00′de Sisters’ın kapısından içeri girmiştim.

Allah’tan bu ayki menü havanın aşırı sıcak olması ve bizim özel isteğimiz üzerine hafif yiyeceklerden oluşacaktı. Geç kalmış olmam pek de farkedilmedi. Mutfağa indiğimde tezgah üstünde peynir çeşitleri, bal, reçel, kaymak, meyve, dondurma, kek, yeşillikler, domates, salatalık, yumurta, baharatlar, sucuk, bacon, pastırma, zeytinyağı gibi malzemeler görüdm. Emrullah Hoca ile birden burun buruna geldik, “Sen nereden çıktın?” dedi. ‘Farketmiş, tüh’ diye içimden geçirerek geniş bir gülüşle “Geç kaldım” dedim. “Özür dilerim”.

Kahvaltı tabakları özenle benim dışımdaki herkes tarafından hazırlandı. Ben hazırlamadım çünkü ben zaten hazırlamayı biliyordum !. (Tabii, benden başka zaten kimse peynir nasıl kesilir bilmiyordu veya bal servisi hiç hayatında yapmamıştı !!!!) Ama ben de her zaman ki gibi çok çalıştım, çok yoruldum. Lütfen !, kimse hakkımı yiyemez, bütün armutları ben soydum, dörde böldüm, üzümleri küçük salkımlara ayrıdım. İki ayırdım, bir yedim. Çok zordu. Çok yıprandım. Çok dertliyim ve şikayetçiyim. Olmaz böyle şey !! ….:):):)

Neyse… gelelim günün en lezzetli ve kolay tarifine “Kağıtta sebzeli yumurtalı pastırma “. Bunu da yapanlar arasında kesinlikle değilim. Yapılışını seyrettim ve tabii ki afiyetle yedim. Şimdi de yapılışını yazacağım.

Şimdi başta malzemeler : (mesela 4 kişi için)

Bir kabak
Bir patlıcan
Bir havuç
12 dilim pastırma – çemeni az olsun ( bacon da olabilir )
4 yumurta
kekik
bence rosemary de konulabilir
Yağlı kağıt

Efendim ilk başta kabak, patlıcan ve havucu soyarak kızartabilmek üzere küpler halinde doğruyorsunuz. (unutmuşum, ben de bir kabak soydum ve doğradım) Sonrasında bu malzemeleri yağda kızartma yapmayı, üstünün başının kokmasını seven bir arkadaşımızın eline tutuşturuyorsunuz.

Yağlı kağıtları 25×25 büyüklüğünde 4 adet kesiyorsunuz. Kızarttığınız sebzeleri dörde bölüp kağıtların ortasına yerleştiriyorsunuz. Ardından sebze kümelerinin ortasına birer havuz açıyorsunuz. Bu açtığınız havuzların içine bir adet yumurtayı dikkatle kırıyorsunuz. Sonra da elinizdeki 2-3 dilim pastırma veya baconı bu havuzların (tepeciklerin) üstüne yan yana yerleştirip, kekik veya canınız ne baharat istiyorsa tepeciklerin üstüne serpiyorsunuz. Nihayetinde yağlı kağıtları kenarlarından kıvırarak birer paket haline getiriyorsunuz. (Nasıl bir paket diye sormayın … kıvırın kardeşim kenarlarını, fırının içinde açılmayacak şekilde …hiç mi paket yapmadınız hayatınızda ? (Aaaa)

Sonra paketleri tepsiye yerleştiriyoruz ve orta sıcaklıktaki “ısınmış” (soğuk değil) fırına sadece 10 dakikalığına sürüyorsunuz. 10 dakika sonra fırından çıkartıp hemen servis yapıyorsunuz. En ideal pişme yumurtaların sarısının cıvık olması. Mesela benim ki katıydı…. Olmaz. … çok pişmiş …. kim yaptı bunu… hiç beğenmedim … şef nerede ? bu müessese hiç iyi çalışmıyor….. aaa…. ama bakın şu armutlara … kim soymuş bunları… sanat eseri gibi … 10 puan.

Evet, görüldüğü gibi Ağustos toplantısını da böylece geçirmiş olduk. Bir ara birileri ödev, mödev der gibi oldu, ben acilen “tuvalet neredeydi ya” gibisinden sandalyeye yeltendim, neyse ki konuşmalar zararsız sinek vızıltısı tonunda geldi ve geçti. Şefimiz yeni ödev konularını mesaj atacağını söyledi. Ben şefimizin sözkonusu “mesaj” haberi üzerine öyle çok bahtiyar (!) oldum ki, bilemiyorum ama bu derin saadet galiba beni bir gün manen çökertecek.!

.

4. Hafta

Sakaryaspor 2 – Fenerbahçe 1 ……… abuk subuk bir durum
Galatasaray 2- Gaziantepspor 2 ( ho )
Beşiktaş 3 – Konyaspor 1

---

8 Kasım 2008 

SANDALYE

O sandalyenin üstünde ne kadar oturdum hatırlamıyorum
tırnaklarımı da kemirmişim yanısıra
düşünmüştüm camdan dışarıda rüzgarla titreşen yaprakları izlerken
kapılar açılıyor, pencereler kapanıyor
aklımın sokaklarından insanlar geçiyor
çok şeyler yaşanıyor,
bitiyor, başlıyor, duruyor
İçindesin dışında olsan da,
karşıdasın yanımda dursanda
Hayallerim var, özlüyorum onları diyorum
ve sandalyenin üstünde oturunca sanki sonsuzum
pek iyi mi değilim bu aralar
ama bir sesini duyarsam sakinlerim umuyorum
kalmak da istiyorum ama gidiyorum
sormuyorsun neden diye
ben de bilmiyorum
bilseydim ben de
oturmazdım bu sandalyede ne kadardır sanıyorum.

---

21 Mart 2009

SAHİPLENMEYECEKSİN 

Bağlanmayacaksın bir şeye, öyle körü körüne.
” O olmazsa yaşayamam. ” demeyeceksin.
Demeyeceksin işte.
Yaşarsın çünkü.
Öyle beylik laflar etmeye gerek yok ki.
Çok sevmeyeceksin mesela.
O daha az severse kırılırsın.
Ve zaten genellikle o daha az sever seni,
Senin O’ nu sevdiğinden.

Çok sevmezsen, çok acımazsın.
Çok sahiplenmeyince, çok ait de olmazsın hem.
Çalıştığın binayı, masanı, telefonunu, kartvizitini…
Hatta elini ayağını bile ço k sahiplenmeyeceksin.
Senin değillermiş gibi davranacaksın.
Hem hiçbir şeyin olmazsa, kaybetmekten de korkmazsın.
Onlarsız da yaşayabilirmişsin gibi davranacaksın.
Çok eşyan olmayacak mesela evinde.
Paldır küldür yürüyebileceksin.
İlle de bir şeyleri sahipleneceksen,
Çatıların gökyüzüyle birleştiği yerleri sahipleneceksin.
Gökyüzünü sahipleneceksin,
Güneşi, ayı, yıldızları…
Mesela kuzey yıldızı, senin yıldızın olacak.
” O benim. ” diyeceksin.
Mutlaka sana ait olmasını istiyorsan bir şeylerin…
Mesela gökkuşağı senin olacak.
İlle de bir şeye ait olacaksan, renklere ait olacaksın.
Mesela turuncuya, ya da pembeye.
Ya da cennete ait olacaksın.
Çok sahiplenmeden, çok ait olmadan yaşayacaksın.
Hem her an avuçlarından kayıp gidecekmiş gibi,
Hem de hep senin kalacakmış gibi hayat.
İlişik yaşayacaksın.
Sadece ucundan tutarak…

Can YÜCEL

---

25 Ocak 2009

BOŞ KALMAK

Yaprak’la blogları ayırıp kişisel bloguma da yeni bir kimlik kazandırınca kendimi çok ihmal eder oldum. Bunun bir geçiş devresi olmasını umuyorum. Yazmak isteyip aylardır beklettiğim, kafamı ve kaynakları toparlayamadığım veya yazmak için bir türlü zaman ayarlayamadığım öyle çok konu birikti ki, sanırım hepsi hayatımdaki kayıplar hanesine teker teker yazılacaklar hatta şimdi bile yazılıyorlar.

Sanat Tarihi bölümüne eklemek istediğim “Sanatta -izm’ler” başlıklı yazıma başlayabilmek için neyi bekliyorum bilmiyorum veya İnsan Kaynakları’nda tamamlamam gereken “Kariyer Yönetimi” gibi yazı dizileri var. Son iki yıldır sene kapanışlarını yapamadım. Gündelik hayatta sinirimi bozan onca olayın sadece bir ikisinden dem vurabildim. Yazı trafiğimde Yaprak’ın çok üstüne düştüğümün farkındayım. Dengeyi en kısa sürede bir şekilde sağlayacağımı umuyorum.

Günler hızlı ama hayattaki gelişmeler çok yavaş ilerliyor. Beklemeler, bilinmezler içinde bir dinlenme molası verdiğim bloglarım olmasa ne yapardım acaba diye soruyorum kendi kendime veya başka insanlar yazmadıkları, yazabileceklerini düşünmedikleri, kurgulamadıkları, araştırmadıkları zaman ne yaparlar diye düşünüyorum.

Geçenlerde Marx’ın bir sözünü okudum; “İnsanlar ihtiyaçları kadarını gerçekleştirebilirler” diyor. Bu cümle beynimde şimşekler çaktırdı. Birden panik oldum. Nedir benim ihtiyaçlarım, nereye kadardır gerçekleştirebileceklerim, hayallerim de ihtiyaçlarım dahilinde midir? Ben sanırım yazılarım ile yaşanılan, yaşanılmış anı arşivlemeye çalışırken, geleceği de “o an” geldiğinde kaçırmış olmamak adına şimdiden klavye başında yakalamaya uğraşıyorum. Sanki yazı yazarsam bir yerlerinden 2010, 2011′lere uzanabilirmişim gibi geliyor ve içimdeki bunca itiş kakış arasında merak etmekten kendimi alıkoyamıyorum; “boş kalabilince” insanlar ne -yapmıyor-, nasıl “boş kalmayı” başarabiliyor, boş kalmak fiziksel mi, yoksa %100 zihinsel bir süreç midir? Boş kalmak nedir ?

---

23 Ocak 2009

NURİ BİLGE CEYLAN’I ÜÇ MAYMUN FİLMİ ÜZERİNE 

Bugün vizyondayken bilerek kaçırdığım Nuri Bilge Ceylan’ın “Üç Maymun” filmini DVD’den seyrettim. Film gösterimdeyken televizyondan izlediğim fragmanındaki karanlık hava o dönemdeki ferahlık arayışıma uyuşmamıştı ve aylar sonra sinemaya gidebilmek için Yaprak’ı anneannesine bıraktığım o ilk gün “Üç Maymun” u değil, “Issız Adam” ı izlemeyi tercih etmiştim. Neyse, kısmet bugüneymiş …

Her zamanki gibi ilk başta film için kuşbakışı değerlendirmemi yapacağım; görselliğin ciddi anlamda senaryoyu solladığı “Üç Maymun” gerçekten Cannes Fim Festivali’nden aldığı “En İyi Yönetmen” ödülünü haketmiş, çok beğendim. Başlangıçtan itibaren kırık bir hikayeyi seyretmeye başladığınızı tereddüt etmeden haber veriyor yönetmen. Daha ilk dakikadan izleyiciye “sorgulama” diyor, “sadece izle”. İzledikçe aslında şaşırmıyor insan, izledikçe serbest bırakıyor filmi, belki biraz da tablomsu manzaralar, arka plandaki sesler ile derinlere dalıyor zihninde.

Filmi serbest bırakmak ne demek diye soracak olursanız şöyle cevap verebilirim : Bu filmi zengin/yoksul, ahlaklı/ahlaksız, mutlu/mutsuz, doğru/yanlış, başarılı/başarısız gibi kavramlara takılarak izlemek filmin doğallığını yokeder. Sanılanın aksine koşullar kimin, nerede, ne halde olabileceği konusunda hep belirsizdir. Şimdiden bir dakika sonrayı kimse kestiremez ve her ne kadar reddetsek de hayat zamanına, yerine, durumuna göre her birimize üç maymunu oynatır, bunu da kimse inkar edemez.

Yenikapı sahilinde, tren raylarınına komşu, açık deniz manzaralı eski, dar, küçük evlerinde yaşayan “karı, koca, oğulun” belki de hayata karşı kırıklıklarının ana nedeni yıllar önce yitirilmiş küçük erkek evlatdır (Gürkan Aydın), kardeştir. Onun solgun, morarmış yüzü, minik elleri baba-oğul üzerinde belirgin izlerini gösterirken, gün gelir anne ( Hacer Aslan ) ölmüş oğlunun mezarını temiz tutamayacak kadar farklı bir heyacana kaptırır kendini. İsmail (Ahmet Rıfat Şungar), babasını aldatan annesini değil, onun aşığını (Ercan Kesal) affetmez. Eyüp (Yavuz Bingöl) karısının olası ölümüne gözyumabilir ama herşeye rağmen sonunda onu bırakamayacak kadar belki uygar, belki de bağlıdır. Bazen sadece soğuk kış günlerinde hayatta kalabilmek için ödenen bedel kahveci Bayram’ınki(Cafer Köse) gibi özgürlüktür, bazense özgürlük için ödenen bedel, herşeyin yitirilmesine neden olan zarf içindeki üç beş kuruştur.  Ama herhalde en hüzünlü olan birkaç zevkli dakika uğruna yitirilen bir hayattır. Bunları herkes bilir ama kimse görmez, duymaz ve konuşmaz, hayat böylece saniye saniye, dakika dakika, saat saat, gün gün, ay ay, yıl yıl akıp gider.

“Üç Maymun” olgun film izleyicisine hitap eden bir yapıt. Olgun derken kasdım “duyarlı, sabırlı, empati kurabilir, doğal” olabilmek. Uyarırım, bu film gelenekçiler, yönetmenden mühendislik harikası bekleyenler veya Hollywood filmlerindeki gerçek dışılığı arayan, hayalperest seyirciler için büyük bir sıkıntı ve hayalkırıklığı kaynağı olabilir.

Son söz olarak Ahmet Rıfat Şungar’ın oyunculuğunu çok beğendim diyorum ve noktayı koyuyorum.

---

13 Ocak 2009

WOODY ALLEN’IN BARSELONA BARSELONA FİLMİ ÜZERİNE

Dün Yaprak’ı anneanneye bıraktıktan sonra hemen kendimi haberini aldığımdan beri merakla beklediğim Woody Allen’nın yazıp yönettiği son filmi “Barselona Barselona”yı izlemek üzere sinemaya attım. Filmin yönetmeni çok başarılı, oyuncuları da ayrı cazip olunca insan elbet iyi birşeyler bekliyor. Penelope Cruz, Scarlett Johansson, Javier Bardem üçlüsünü ayrı ayrı son dönemde sinema dünyasında en beğendiğim oyuncular arasında sayabilirim, e bir de bir araya geldilerse, hele ki Barselona gibi bir şehirde, ortalığı darla duman ederler diye düşünmeden edemiyor insan.

Her zaman ki gibi ilk başta film hakkındaki kuşbakışı görüşümü söyliyeyim; çok beğendim. Kimsenin sırtına, aklına yük olmayan, akıcı, şaşırtıcı, eğlenceli, kendi içinde sıradışılıkları olan bir film çekmiş Woody Allen. “Mesaj kaygısı olmayan” niteliği, ara ara düşündürüp, sonra da “fazla üstüne düşünmeye de değmez, hayat işte” dedirten “Barselona Barselona”, beni üç yıl önce büyük keyifle dolaştığım şehre tekrar götürdüğü için de ayrı bir mutlu etti diyebilirim. Gaudi sahneleri harikaydı, heyecanladım, tekrar o güzel şehirde olmak istedim için için. Ve yazmadan edemeyeceğim ben hayatımda Penelope Cruz kadar da seksi kadın görmedim.

Filmde en çok hoşuma giden nokta, kadın-erkek, arkadaşlık ilişkilerinin Amerikan metaryalizmi ile Avrupa naturalizmi ve esteği arasında nasıl şekillenebileceğini çok espirili bir dille anlatabilmesiydi. Sorunlu eski eş Maria Elena(Penelope Cruz) ve ressam Juan (Javier Bardem) arasındaki arızalı bohem aşkın tamircisi “arayıştaki” Cristina (Scarlett Johansson) ile bu üçlüye “garantici, planlı, programlı, metaryalist” tipik amerikalı tarzıyla dahil olan Vicky (Rebecca Hall), izleyenlere zihinlerdeki sınırları kaldırabileceğiniz sürece zıt tiplerdeki insan ilişkilerinin ne boyutlara taşınabileceğini cesurca gösteriyor.

Filmdeki tek verilmek istenen mesaj bence “hayatta birşeyleri kaçırmamak” üzerine. Bu arada da Woody Allen büyük ihtimalle kendi üvey kızı ile evlemesine bir atıfta bulunmuş oluyor. Evlenmeseydi ve toplumun sınırları içinde kalmayı tercih etseydi belki de hayatında yaşayabileceği en büyük mutluluğu kaçıracaktı. Film bir çeşit kendini aklama sanki. Ama filmin sonunda şunu da görüyoruz, gerek Vicky, gerekse Cristina kendilerine özgürlük adına bir şans verdikten sonra yine kendi yollarına dönmeyi tercih ediyorlar. Ama hayatta yaşanan herşey cepte bir tecrübe ve kişinin kendini tanıması için bir fırsat oluyor. Bu nedenle sözün özü şu : Bir defa doğuyoruz, yaşamaktan korkmamak lazım.

Bu arada annemin bir arkadaşı film hakkında “sapıkça ” yorumunu yapmış, çok ama çok güldüm. İşte bakış açısı farklılığı … kimbilir belki siz de izleseniz böyle düşünebilirsiniz ?!

---

19 Kasım 2008

ÇAĞAN IRMAK’IN SESSİZ ADAM FİLMİ ÜZERİNE

Bu sabah annemin telefonu bana adeta ilaç gibi geldi. Havanın basıklığından mı, yoksa kendi iç kasfetimden mi bilemiyorum, parmağımı kıpırdatasım yoktu. Evin içinde amaçsızca dönüp duruyor, Yaprak’la ilgileniyormuş gibi yapıyordum kendi kendime, hatta Yaprak benimle ilgileniyordu desem daha yerinde olur. Ama annemin “bebeği bana bırak, sinemaya git” önerisi içime bir çiğ tanesi gibi düştü, beni ürpertti, diriltti ve “peki” dedim hafifleyerek; “hangisine gitsem acaba? O kadar çok görülmeye değer film var ki vizyonda. Üç Maymun, Düşes, Quantum of Solace ve Issız Adam … hangisi ?”. Vurdu kırdı görmek istemedim, Düşes hazindi, Üç Maymun kapkaraydı. Sonuçta Yaprak’ı anneme bıraktıktan sonra “Issız Adam” nın salonunda, H sırası 16. koltukta buldum kendimi.

Hep olduğu gibi başta kuşbakışı değerlendirmemi yapacağım. Filmi izlemeye başlamadan önce kafamdan aynen şunlar geçiyordu : Çağan Irmak’ın “Babam ve Oğlum” filminden ağlamaktan gözlerim neredeyse ellerime düşmüş bir vaziyette çıktığım için kaygılıydım, benzer bir durum yaşayabilir miydim ? Ayrıca iki başrol oyuncusunu da hiç tanımıyordum. Bir tek Cemal Hünal’nın Ayşe Arman ile yaptığı röportajı okumuş ve kendisini ‘enteresan’ bulmuştum. Melis Birkan’nın ise tümüyle yabancısıydım. Sanırım öncelikli olarak böyle iki bilinmez oyuncuyu izleyecek olmak beni heyecanlandırdı, belki de bu filmi seçme nedenim de bu “bilinmezlik”ti. Film bittiğinde ise diyebilirim ki Irmak’ın yönetiminde Hünal-Birkan ikilisi ile Beyoğlu, Tünel, Galata, Pera civarında geçirdiğim aşk, duygusalllık, tensellik, bencillik, tükenmişlik, şekilcilik kısacası her hali ile insanlık dolu iki saatten çok memnun kaldım. Bütün saniyeleri ile dünyalı ve mesaj verme kaygısı olmadığı için de izleyiciyi yormayan, böylesine gerçeğe dair bir film çekebilmek ne büyük başarı.

Alper’in filmin ilk sahnelerinden itibaren çarpıcı bir şekilde anlatılan yüzeyselliğinin kendisini de rahatsız eden düzeye çıkması onu sonunda zihinsel bir ihtiyaç olarak Ada ile karşılaştırıyor. Ada’nın çizdiği, her bakımdan olumlu kadın karakteri ise belki de bütün erkeklerin hayallerine cevap verebilir nitelikte; güzel, olgun, espirili, akıllı, becerikli. Öte yandan Alper karakterinin hayvani tarafı yanında insanı soru işaretleri içinde bırakan iki çok önemli açılımı var; yemek yapmaya ve 80′li yılların Türk pop müziğine olan zarif tutkusu. Erkek yakışıklı, ilgili, kısmen duyarlı, kadın güzel, akıllı, yetenekli, o zaman nedir ters giden derken, karakter çözümlemesine de girmek de istemiyor insan. Üstelik hissettiğim kadarıyla yönetmen de, ucundan biraz koklatsa bile hiç “Alper neden böyle olmuş?” sorusunu cevaplandırma taraftarı değil. Filmi izlerken geçen iki saatin hoş tarafı da bu, yabancı değil, hepimizin her gün yaşadığı gibi hayat akıp gidiyor perdede. Bir insan giriyor hayatımıza, olaylar gelişiyor, ilişkiler ilerliyor, zaman geçiyor ve sonuçta bir noktaya varılması gerekiyor. Alper ile Ada’nın hikayesinde varılan nokta erkeğin tükenmişliği ile kadının yaratıcılığı, üretkenliği arasında bir yerde sadece “neden?” sorusu ile yüklemleniyor.  Ada anlayamıyor, çözemiyor çift olarak bu kadar derinlere inebilmiş iken,  Alper’in içine düşeceği mutsuz yanlızlığa-ıssızlığa rağmen kendi yüzeysel ve şekilci bağımsızlığına olan bağımlılığını, en büyük bencilliğini.

Sözün özü “Issız Adam” sonsuz bencil, çekici bir adam ile şehirli, güzel kadının aşk hikayesi ve tarafımca herkese izlenmesi tavsiye olunur.

---

7 Kasım 2008

CAN DÜNDAR’IN MUSTAFA FİLMİ ÜZERİNE 

Dün son günlerin en büyük tartışma konularından Can Dündar’ın yazıp yönettiği “Mustafa” fimine gittim. Film üzerine o kadar çok yazıldı, konuşuldu, tartışıldı, hatta Can Dündar’a hakaret derecesine varacak sözler söylendi ki, bir yandan onları okuyorum, dinliyorum, diğer taraftan kendi düşüncelerimi toparlamaya çalışıyorum. Sanırım detaya girmeden önce ilk olarak film hakkındaki kuşbakışı değerlendirmemi söylemeliyim : Ben filmi beğendim, keşke iki saate sığdırılmak zorunda kalmayan daha uzun, daha kapsamlı bir çekim olsaydı. Her ne kadar Can Dündar Mustafa’nın belgesele dönüştüreceğini söylese de, bunca eleştiri ve saldırıdan sonra böyle birşeye yeltenir mi veya sponsor bulabilir mi bilmiyorum.

Filmi üzerine birkaç saptama yapmak istiyorum. Birincisi filmi 20-30 adet ilköğretim öğrencisinin bulunduğu bir salonda izledim. Bu yaşları 12-13 olan çocuk topluluğu filmin 5. dakikası yani Mustafa’nın Manastıra gidişi sahnesinden sonra birbirlerine mısır atmak, cep telefonu ile mesajlaşmak, itişip kakışmak, yer değiştirmek, vs. dışında filmi izlemeye yönelik hiçbir belirti göstermediler. Buradan neyi anlayabiliriz : Film çocuklara göre değil, sıkılıyorlar, anlamıyorlar, ilgilenmiyorlar.  Lise öncesi öğrencilerin zorla bu filme götürülmesinin gereksiz olduğu apaçık.

İkinci saptamam ise filmin bu kısa versiyonu ile Atatürk’ün yaşamındaki dönemler arasında izleyene büyük kopukluklar yaşatması. Can Dündar’da durumun farkında olduğunu ancak iki saate bu kadarını sığdırabidiklerini söyledi. Her ne olursa olsun kopukluklar bana filmin etkisini azaltan bir yetersizlik duygusu verdi. Diğer taraftan şunu da düşünmüyor değilim : Atatürk’ün özel hayatının daha detaylarına girilse aşırı Kemalist’ler Can Dündar’ı öldürmeye bile kalkabilirler mi ? veya bu biraz paparazziliğe dönüşmez mi? …

Filme gelen aşırı tepkilerden henüz genç, yaşlı Atatürk severlerin yeterince olgunlaşmamış olduklarını ve halen Atatürk’ü putlaştırdıklarını görüyorum. Onun zayıf yönlerini, hasretlerini, aşklarını, erkekliğini, yanlışlarını duymak istemiyorlar, onu kafalarında tanrılaştırıyorlar. Oysa ki Atatürk bile Nutku’nda gücünü “göklerden, gaipten değil, hayatın içinden ve tecrübelerinden aldığını” söylüyor.

Halihazırdaki görüntüde, Dündar’ın vurguladığı tarzda Atatürk’ün kendisini yanlız hissetmesi, dine ve komünizme yaklaşımı, güç kullanması, içki sofrasında ağlayabilmesi, gülmesi, eğlenmesi, dans etmesi, karanlıkta uyuyamaması, aşk yaşaması, aşkını kaleme alabilmesi, Fikriye’nin intiharı ile sarsılması, hasta iken koltuğunda boynunun bükülmesi, vs. gibi anlatımlar , maalesef birçok kesim tarafından kendisinin amaçladığı gibi ‘Atatürk’ün insani yüzünü göstermek‘ şeklinde algılanmadı. Halk bu yaklaşımı reddetti, filmdeki Atatürk’ü ‘insani’ değil, ‘güçsüz’ buldu. Belki Dündar da filmin bu şekildeki olası sonuçlarını düşünüp, elini taşın altına koydu ve “bir yerlerden başlamak lazım” diyerek ‘Mustafa’yı çekti. Onun yaptığı kimisine göre bir hizmet, kimisine göre ise saygısızlık, düşüncesizlik hatta hakaret. Sonuçta filmin varlığının açtığı tartışmaların nereye varacağını önümüzdeki günler gösterek.

İnsan doğası zalimdir ve birinin güçsüz noktasını saptadı mı onu yoketmek için bu zayıflıkları kullanmaktan çekinmez. Sanırım Atatürk severlerin kaygısı bu yönde; “Mustafa’yı biz çocuklarımıza, gençlerimize idealize ediyorduk, şimdi farklı güçler tarafından zaten yıpratılmaya, yokedilmeye çalışılan Atatürk’e, bunca zaaflarını duyduktan sonra benim evladımın güveni sarsılmayacak mı, onu sorgulamayacak mı, sevgisi azalmayacak mı, onu karalamaya çalışanların eline malzeme verilmedi mi ?” Bu kaygıya benim cevabım şöyle: Sorgulasın, üstüne düşünsün ve sonrasında bilinçli ebeveynlerin ve öğretmenlerin desteği ile ‘ezberin değil, aklın yolu bir‘e varabilsin “O da benim gibi güldü, eğlendi, aşık oldu, ağladı, yanlışlar yaptı, içti, yoruldu, hastalandı, elindeki gücü yeri geldi kullandı ama benden öte o bir de bu Cumhuriyeti kurdu, devrimleri yaptı, bana bağımsızlığımı verdi”. Bırakın çocuklarımız, gençlerimiz Atatürk ile kendilerini kıyaslasınlar hatta ona göre kendilerinde üstün yönler bulsunlar ama eğer gerçekten vicdanları varsa, ki aslında zaten arzu edilen de vicdanlı birer birey olmaları, nihayetinde bir vatanı varedebilmek konusunda ellerini yüreklerinin üstüne koyup, şapkalarını çıkartsınlar, ona gönülden teşekkür etsinler, onu unutmasınlar ve onu seveceklerse ezberci anlayışla değil, gönülden inanarak ve onu anlamaya çalışarak, onu bir put, tanrısal bir güç değil, bir insan olarak sevsinler. Bu konuda da ablam Başak ve kendimi örnek verebilirim. Biz Atatürk’ün iyisiyle kötüsüyle çok tartışıldığı bir ortamda büyüdük. Filmde anlatılandan çok daha fazlası bizim aile meclislerimizde, sofralarımızda konuşulurdu. Muhsin dedem biz çocukken Atatürk’ün en büyük zaaflarını “O bir insandı, büyük bir asker ve fikir adamıydı, onun ne koşullarda, neler yaptığı kadar ve hatalarını, zayıflıklarını da bileceksiniz, düşüneceksiniz ve onu bu vatan için kimsenin yapamadığını başardığı için seveceksiniz. Ve gün gelip biri size onun zayıflıkları üzerinden saldırmaya kalktığında savaşa hazır olacaksınız” diyerek anlatırdı. Dedem ileri görüşlü bir insandı. Yıllar sonra Norveçliler ile çalışırken şirketin yönetim kurulu başkanı bana bir yemek esnasında bu tarzda, Atatürk’ün bir zaafı üzerinden saldırmaya kalkmış, ben de alaycı ve umursamaz bir şekilde yüzüne gülerek “so what ? (yani ne ? – ne demek istiyorsunuz) ?” demiştim. Tabii adam akıllıydı, sustu. Susmazsa onu fena bozabileceğimi anladı. O yemekte Atatürk sayesinde ben de büyük bir hayat dersi aldım: Atatürk karşıtlarının (ülkemizde özellikle dinciler) ellerindeki olası saldırı malzemelerine karşı hazırlıklı iseniz, onlar sizi her ne kadar bel altından vurmaya çalışırlarsa çalışsınlar, başarı elde edemezler. Eğer birey Atatürk’ün istediği gibi kendine güveniyorsa ve dersini çalışmış ise karşısına çıkabilecek bütün karşı güçleri rahatça geri püskürtür. Atatürk’ün dediği gibi “İhtiyacın olan güç damarlarındaki asil kanda mevcuttur”. Sanırım Can Dündar Atatürk konusunda milletini bir parça da olsa eğitmeye ve güçlendirmeye çalıştı, çalışıyor, ama bilemiyorum başarabiliyor mu, bu millet eğitilmek, aklen güçlenmek istiyor mu?

Son olarak kafamda biri filmden, diğeri film üzerinden genele yönelik iki soru var ve beni düşündürüyorlar: Birincisi Atatürk’ün neden annesinin beğenmediği mezarlığının yerine herhangi bir sade mermer koydurtmamış da, dağdan bir kaya parçasını tercih etmiş? Özel bir anlamı mı var acaba ? İkinci genele yönelik sorum ise; biz gerçekten Mustafa Kemal Atatürk’ün çocukken karga kovaladığını görmeye tahamüllü olamayacak kadar aşağılık kompleksine sahip yani kendine güvensiz bir millet olabilir miyiz ?

Toplum olarak sevgi anlayışımız da biraz sığ mıdır, nedir ?  “Benim seveceğim insan sadece iyiliklerle bezeli, üstün meziyetli, erişilmez, ulaşılmaz, yenilmez olsun” gibi bir yaklaşım görüyorum halkımızda. Pardon da, herkes önce bir dönüp kendisine, sonra etrafına baksın ve varsa öyle biri göstersin veya bu yaklaşımla etrafında sevecek insan bulabilir mi aransın. Atatürk zaten halkımızın kafasındaki gibi “kusursuz” biri olsaydı askerlik ve devlet adamlığı yapmaz, peygamberliğini ilan eder veya melek olup kanatlanır, uçardı. Filmde 1927′de 8 yıl aradan sonra sevgi gösterileri İstanbul’a boğazdan gelen Mustafa Kemal’e soruyorlar: “Heyecanlı mısınız Paşam?” O diyor ki “Hayır, beni bugün böyle sevgi gösterileri ile karşılayan millet, yarın kellem için peşime düşebilir”. İşte görülüyor ki hala Atatürk’ü anlamak ve sevmek konusunda 1927′deki kadar cahil ve sığız. Ezberci sevgimizin algılayamadığımız bir film ile bile nefrete dönüşebileceğinden şüphelenecek kadar güçsüz ve aciziz. Ayrıca bir blogcu Oğuz Bölükbaşı’nın dediği gibi Atatürk’ü bu filmde zayıf, güçsüz görenler kendilerine birer beyin gözlüğü alsınlar, önce kendilerine sonra Mustafa’ya baksınlar, eğer becerebilirlerse düşünsünler.

Bir de şimdi şu Hüseyin Üzmez’i düşündüm. Sapık bir adamı kendi çevresi yaptığı bütün iğrençliğe rağmen nasıl da sahipleniyor.  Gelin görün ki, şu koskocaman Atatürk sever camia bir film ile Ata’larına duydukları sevgiden, o sevgiyi kaybedebileceklerinden şüpheleniyor, korkuyorlar … hangi tarafınki güç, hangisininki  acizlik? Sevgi kavramı kendi içerisinde ‘koşulsuzluk’ kavramını barındırmaz mı?

---

12 Mart 2009

DAVID BOYLE’UN MİLYONEL FİLMİ ÜZERİNE 

Bir sinema günümü daha gayet mutlu şekilde bitirdim. Bu seferki görülecek film seçimim tabii ki 8 oscar ödüllü David Boyle ve Loveleen Tandan’ın yönettiği “Slumdog Millionaire”, ülkemizdeki ismi ile “Milyoner” filmi yönünde oldu. Romanı Vikas Swarup’a ait olup Simon Beaufoy tarafından senaryolaştırılan ve müziklerini Allah Rakha Rahman’nın bestelediği Slumdog Millionaire kısaca “bir 21. yüzyıl Doğu masalı” diye özetlenebilir.

Filmi beğendim, bana göre bir doğu hikayesini, bir batılı çekerse ancak böyle pozitivist, böyle doğal, böyle acitasyondan uzak bir film çıkabilir çünkü aslında hikaye büyük üzüntüler, trajediler, haksızlıklar, felaketler dolu ve filmin çok iyi kurgulanmış olması sayesinde seyirci hiçbir sahneyi tam anlamıyla üzülemeden, şaşıramadan, hatta sevinemeden teğet geçiyor. Neticede de seyirci film boyunca mutsuzluk içinde dağılmıyor, çökmüyor. Özellikle de vurgulamak istiyorum, filmin tempolu müzikleri bu hızlı akışı büyük başarıyla destekliyor. Düşünsenize, özetle bir çocuk var ve bu çocuk altı yaşında annesi ile babasını gözleri önünde kaybediyor, açlıkla, pislikle, suçla dolu bir hayat içinde insanların gözlerinin önünde öldürüldüğünü, sevdiği kızın abisi tarafından elinden alındığını görüyor, kandırılmaya çalışılıyor, kanmayınca işkenceye maruz kalıyor, dövülüyor … daha ne yazayım kısacası film boyunca cocuğun bir ölmediği kalıyor adeta. Ama bu kadar dramatik akan hikaye, ana karakteri Jamal’in (Dev Patel) olduğu kadar izleyicisinin de hiçbir zaman olumlu bakışı elden bırakmasına izin vermiyor.

Dünyaya hiçbirimiz eşit gelmiyoruz. Yaşam koşulları eşitmiş gibi görünün bir abi-kardeşin bile doğuştan sahip oldukları farklı karakterler her ikisini de bambaşka yollara sürükleyebiliyor. Filmin merkez kuvveti diyebileceğimiz, iki kardeşin tek ortak noktaları ise farklı yansımaları ile içlerindeki ‘inanç’ duygusu. Jamal’ın dürüstlüğü ve en başından itibaren Latika’ya (Freida Pinto) duyduğu aşk onun içindeki büyük inancının kaynağı iken, abisi Salim’in (Madhur Mittal) namaz kıldıktan sonra adam öldürerek yansıttığı materyal hayata duyduğu inanç filmin sonunda da kaçınılmaz şekilde ‘ilahi adalet’ kavramını çıkartıyor karşımıza. Hikayedeki bir diğer inanç üzerine olan ironi ise Jamal ile Salim’in müslüman-hindü inanç çatışması yüzünden anne ve babalarını kaybetmeleri.

Film boyunca izlediğimiz sefalet, pislik, çocukların dilendirilmek üzere sakat bırakılmaları belki Amerikalı, Avrupalı seyirciye çok sıradışı ve uzak gelmiştir ama bunlar bizim ülkemizde de yaşadığımız gerçekler olduğu için beni fazla şaşırtmadı. Slumdog Millionaire’in Batı dünyasının yaşam standartlarına kıyasla son derece sıradışı bir dünyayı görüntülemiş olması ona bunca Oscar’ı getirdi diye düşünüyorum. Batılı bu filmde kendisini bulamadığı için çok etkilendi. Ama biz Türkler kendimizi tümüyle olmasa bile yeteri kadar filmin içinde bulabiliyoruz. Bizim de dilendirilmek üzere sakat bırakılan, çöplüklerde yemek arayan, yankesicilik yapan, uyuşturucu kullanan, sefalaet içinde yaşayan yığınla çıplak ayaklı çocuğumuz var. Üstelik bizler de onlara çoğunlukla “slumdog” muamelesi yapıyoruz. Ben hiç etrafta itilip kakılan, dayak yiyen bir dolandırıcı çocuğa çıkartıp para veren bir vatandaşımızı görmedim (referans filmde Amerikalı çifti dolandırdığı için dayak yiyen Jamal’a bir de üstüne para veren Amerikalı çift). O nedenle bu film için  “Muhteşem, harika” diyen Türk seyircisini de pek anlayamıyorum, batılı gibi gözlerine inanamaz biçimde izleyemezler ki onlar bu filmi. Üstelik aynı hikayeyi bir Türk yazıp, çekseydi eminim ki “Bu ne bayat hikaye, ne büyük acitasyon, arabesk, gerçek dışı bir son” diye oldukça büyük tepkiler bile alırdı.

Slumdog Millionaire görülmesi gereken bir film. Belki de türünün ilk ve tek örneği oldu, olacak. Hiçbir batılı yönetmen böyle büyük bir başarı yakalamış filmin gölgesinde kalmamak veya kötü kopyası olmamak adına doğu hikayelerine yönelmeye cesaret edemeyecek. Tebrikler David Boyle, harika bir niş yakalamışsınız …

---

12 Şubat 2009

ERDEM KIRAL’IN VİCDAN FİLMİ ÜZERİNE 

Geçtiğimiz gün annem, babam ve ben DVD’den Erdem Kıral’ın yönettiğini, başrollerini Nurgül Yeşilçay, Murat Han, Tülin Özen’in paylaştığı “Vicdan” filmini seyrettik. Nurgün Yeşilçay’a bu sene Antalya Film Festivali’nde en iyi kadın oyuncu kategorisinde Altın Portakal getiren filmi vizyondayken izleyememiştim ve doğrusu hem Yeşilçay’ın, hem de Murat Han’ın performanslarını çok merak ediyordum.

Film hakkında ilk başta söyleyebileceğim şey afişinin çok başarılı olduğu ve Vicdan’ın beni şaşırtan bunaltıcı, sıkışık havasını çok iyi yansıtabildiği. “Bir afişten hareketle film izlenilir mi?” diye bir soru akla gelebilir, bu suale benim cevabım “evet” olur. “Vicdan” daha ilk dakikasından itibaren afişindeki gibi karanlık ve kırmızı, derin yarıkları, uçurumları olan, izleyende ciddi izler bırakabilecek bir film. Küçük bir kasabada kiremit fabrikasında çalışan bir grup insanın ağır hayatından, aşkla cinselliğin karmaşıklığına, ahlak çöküntüsünden, dostluk bağlarına, özgürlük arayışından, tükenmişliğe ve ardından ölüme varan bir kara-al yolculuk film karelerinde akan.

Vicdan’da beni en çok etkileyen dört beş sahneden bahsetmek istiyorum. Birincisi açılış; izleyici filmin başındaki silah atışı ile ilk şokunu yaşıyor. Sonrasında Mahmut (Murat Han), karısı Songül (Tülin Özen) ve sevgilisi Aydanur (Nurgül Yeşilçay) arasındaki aşk üçgeninde, kadınların dostluklarını taçlandırmalarının kanı donduracak şekilde noktalandığı ‘kiremitli’ düğün sahnesini herhalde bir ömür unutmayacağım. Üçüncü sahne ise İzmir’e giden ve pavyonda tanıştığı adamın imam nikahı altına girerek kapanan Aydanur’un terkedileceğini anladığı yatak sahnesindeki hüznü ve bir damlalık gözyaşı, sonun başlangıcı. Bu arada zamanın geçişini vurgulayan siyah kırmızı tonlardaki ara görüntülere bayıldım. Filmin son sahnesindeki Aydanur’un yüzünün yitirilmiş ifadesi ise ve polise verdiği cevap benim Nurgül Yeşilçay’a tereddütsüz kendi “altın portakalımı” vermemi sağladı diyebilirim.

Bu film sarsıcı bir yapıt. İnsanın kalbini hoplatan, kıran, darmadağın eden bir özelliği var. Yeşilçay dışında, Murat Han ve Tülin Özen’in de performansları mükemmel. Vicdan’ın bana göre en büyük özelliği sıradan gibi görünen ama sıradan olmayan insanların hikayesini, sıradışı bir şekilde kan, ter, kir ve karamsarlık içinde anlatması. Film boyunca insan kendini hiçbir karakter ile özdeşleştiremiyor, filmin hiçbir karesinde kendisini aramıyor ama tam bir yabancı olarak bambaşka bir dünyanın tam göbeğinde buluyor kendisini. Ben mutlaka izleyin derim ama şimdiye kadar okuduğum izleyici yorumlarının dörtte üçü filmden nefret etmiş. Bizim film seyircimizi anlamak için bilmem ki ne olmak lazım ?!

---

13 Eylül 2007

TATLI BİR VEDA 

Dün Toplulukta bana sürpriz veda pastası kesildi. Hiç eklemediğim bir anda gerçekleşmiş olması çok güzeldi. Veda konuşmasında hazırlıksız yakalandığım için cümlelerimin başı sonu birbirine girdi. Kar Şirketler Topluluğu ve ağırlıklı Vesbo’da geçen beş yılım gerçekten hayatımın bugüne kadarki belki de en önemli dönemidir. Beş yılın genel değerlendirmesini yaptığımda gerek insan, gerekse çıkan iş kalitesi bakımından bana pek çok şey öğrettiğini düşünüyorum. Ben de verdiğim İnsan Kaynakları hizmeti ile, işe alınırken benden istenilen faydaları sağladığıma inanıyorum. Topluluk ile bağlantılarım bireysel ve profesyonel anlamda sürecek, belki de zaman içinde Vesbo’nun Batı Avrupa’ya açılan penceresi olacağım. Ama şu an için öncelikli olarak Yaprak var hayatımda. İlhan’nın işleri istediğimiz düzene girene kadar Yaprak’tan geriye kalan zamanımı da “nanoHILL” ile kaplayacak.

Önümde zorlu geçecek iki yıl var. Herşey yeni, herşey farklı, hemen hemen herşey yabancı. Geçen sene bu zamanlarda Tanrı’ya bunun için dua ediyordum. Diyordum ki ” Tanrım hayatıma öyle büyük değişiklikler getir ki, hiçbirini hayal bile edememiş olayım”. Tanrı beni gerçekten duydu, hayatım hızına inanamadığım bir şekilde farklılaştı. Hergün işten eve yürürken ona beni İlhan’la bir araya getirdiği için teşekkür ediyorum. İyi niyet, çalışkanlık ve doğruluğu bırakmadığımız sürece de bizim yanımızda her zaman olacağına inanıyorum.

---

16 Eylül 2009

BYZANTIUM 1200

Sizinle Allan Sorrell ve Albrecht Berger’in Byzantium 1200 projesini paylaşmak istiyorum bu yazımda. Bu proje Osmanlı İstanbul’u almadan önce 13. yüzyıldaki Bizans kalıntılarının üç boyutlu bilgisayar çizimlerinden oluşuyor ve adeta şehri yeniden canlandırıyor ve 2010 İstanbul Kültür Başkenti çalışmaları çerçevesinde Bonn ve İstanbul’da sergilenmek üzere yürütülüyormuş ve bu yıl sonuna kadar daha gelişecekmiş.

Çalışmanın esin kaynağı olan aynı tür çalışma Roma için yapılmış. Allan Sorrell oradan esinlenmiş. Projenin diğer önemli üyesi ise Prof. Dr. Albrecht Berger. Dünyada önde gelen bir Bizans uzmanı ve Münih Ludwig Maximılians Üniversitesi, Bizans Enstitütüsü’nde öğretim görevlisi. (aşağıda hipodrom)

Çalışmada bizim şimdi “Tarihi Yarımada” dediğimiz bölgedeki Bizans tarihi incelenerek bu bölgedeki yapılar 3 boyutlu olarak canlandırılmış. Aşağıda bu çalışma ile gün ışığına çıkartılan 66 yapı bulunuyor. Bunlar arasında şimdinin Topkapı Sarayı’nın yerinde olan Blachernae Sarayı’nı (11,12) , Hipodromu (33,34 – şu an Venedik de San Marko Kilisesi’nin tepesindeki dört bronz heykel ile) , Ayasofya Müzesi’ni (31) , Yılanlı Sütunu(24), surları (56, 64), Yerebatan Sarnıcını (9), Atak Mustafa Paşa Cami (6), Toklu Dede Mescidini (65)’ni ve daha nicesini görebilirsiniz.

1. AKATALEPTOS MONASTERY ( Akataleptos Manastırı)
   
2. 19 AKKUBITA (Ziyafet Salonu)
   
3. PALACE of ANTIOCHOS (Antiochos Sarayı)
   
4. AQUAEDUCT of VALENS (Valens Su Kemeri )
   
5. ARCH of THEODOSIOS (Theodosios Kemeri)
   
6. ATAK MUSTAFA PAŞA CAMİ ( Atak Mustafa Paşa Cami)
   
7. AUGUSTAION (Ayasofya yanı)
   
8. BALABAN AĞA MESCİDİ ( Balaban Mescidi)
   
9. BASILICA on top of YEREBATAN SARAYI (Yerebatan Sarayının üstündeki bazilika)
   
10. BEYAZIT CHURCHES ( Beyazıt kiliseleri)
    
11. BLACHERNAE PALACE ( Blachernae Sarayı)
    
12. BLACHERNAE WALLS (Blachernae duvarları)
    
13. BOUKOLEON PALACE (Boukoleon Sarayı)
    
14. BYZANTIUM LAND MODEL ( Bizans Yerleşim Modeli)
    
15. CAPITOLIUM ( Merkez)
    
16. CHALKE (GATE of the GREAT PALACE) ( Büyük Saray Girişi)
    
17. CHORA MONASTERY (Kariye Manastırı – Kariye Müzesi)
    
18. CHRYSOTRIKLINOS (Büyük Sarayın parçası)
    
19. CISTERN of AETIOS (Aetios Sarnıcı)
20. COLUMN of JUSTINIAN ( Justinian Sütunu)
    
21. COLUMN of MARCIANOS ( Marcianos Sütunu)
    
22. COVERED HIPPODROME ( Hipodrom Çevresi)
    
23. DAPHNE (Büyük Saray’ın ana binası)
    
24. The DELPHI TRIPOD (Yılanlı Sütun)
    
25. ENTRANCE TO THE SENAT HOUSE (MAGNAURA) (Senato Girişi)
    
26. FORUM of CONSTANTINE (Constantine Forumu)
    
27. FORUM of THEODOSIOS (Theodosıos Forumu)
    
28. GREAT PALACE ( Büyük Saray)
    
29. GÜL CAMİ (Gül Camii)
    
30. HAGIA EIRENE (kilise)
    
31. HAGIA SOPHIA (Ayasofya)
    
32. HAGIOI PANTES (kilise)
    
33. HIPPODROME ( Hipodrom)
    
34. HIPPODROME BOXES ( Hipodrom Locaları)
    
35. HOLY APOSTLES (Kutsal Apostles)
    
36. HOSPITAL of SAMPSON ( Sampson Hastanesi)
    
37. KYRIOTISSA MONASTERY (Kyriotissa Manastırı)
    
38. LIPS MONASTERY (Lips Manastısı)
    
39. MANGANA MONASTERY (Mangana Manastırı)
    
40. MILION (Merkezi önemli yapı)
    
41. MOSAIC PERISTYLE (Peri sitili Mozaik)
    
42. MONASTERY of SAINT JOHN of STOUDIOS (Stoudios’lu Aziz John Manastırı)
    
43. MYRELAION (Kilise)
    
44. NEA EKKLESIA (Kilise)
    
45. OLD GOLDEN GATE (Eski Altın Kapı)
    
46. PALACE of BOTANEIATES (Botaneiates Sarayı)
    
47. PALACE near MYRELAION (Myrelaion yanındaki Saray)
    
48. PAMMAKARISTOS MONASTERY (Pammakarisyos Manastırı)
    
49. PANTOKRATOR MONASTERY (Pantokrator Manastırı)
    
50. PORTA AUREA (GOLDEN GATE) (Altın Kapı-Giriş)
    
51. GÜRKUYU MESCİDİ° (Gürkuyu Mescidi)
    
52. SAINT JOHN the BAPTIST EN TO TRULLO (kilise)
    
53. SAINTS KARPOS and PAPYLOS (kilise)
    
54. SAINT PROKOPIOS (kilise)
    
55. SAINTS SERGIOS and BACCHOS (kilise)
    
56. SEA WALLS (Deniz Surları)
    
57. SEKBANBAŞI MESCİDİ (Sekbanbaşı Mescidi)
    
58. SUBSTRUCTURE under KUKULAOĞLU BUILDING (Kukulaoğlu binasının altındaki yapı)
    
59. SENAT HOUSE (MAGNAURA) (Senato)
    
60. SENAT HOUSE in FORUM CONSTANTINE (Constantine Forumu içindeki Senato Binası)
    
61. ŞEYH SÜLEYMAN MESCİDİ (Şeyh Süleyman Mescidi)
    
62. TEKFUR PALACE (Tekfur Sarayı)
    
63. TETRAPYLON (Dört yönlü kemer)
    
64. THEODOSIAN LAND WALLS (Theodosian kara surları)
    
65. TOKLU DEDE MESCİDİ (Toklu Dede Mescidi)
    
66. ZEUXIPPOS (Hamam)
    

Böyle bir projeyi gördüğümde bizlerin hala nasıl İstanbul’un fethinden önceki Konstantinapol tarihini içselleştiremediğimizi, sahiplenemediğimizi, hatta onu reddettiğimizi farkediyorum. Sonra da “bu şehir bizim” diyoruz. İstanbul’un Konstantinapol tarihinden adeta korkuyoruz. Neden? ….İnsanın korktuğu başına gelirmiş hep … Bizansı sahiplenmek için hiçbir zaman geç değil. Dini faktörler kültürel tarihin önüne geçmemelidir bana göre.

2010 İstanbul Avrupa Başkenti projesine gelince sanırım durum hiç parlak değil. Geçenlerde televizyonda Kültür Bakanımız Ertuğrul Günay’ın bir konuşmasına denk geldim. Aynen şunları söylüyordu: “Sonunda bütün dünyaya program yapmak, takvim hazırlamak konusunda ne kadar başarısız olduğumuzu gösterdik. Büyük üzüntü duyuyorum. Her zamanki gibi kervan yolda dizilecek bizde. Diğer sehirler takvimlerini aylar öncesinde açıkladırlar. Kültür Bakanlığının sorumluluk alanında sadece restorasyon işleri var, gerisine karışamıyoruz. Ajans yürütüyor, ki o da biliyorsunuz el değiştirdi….”

Daha başka söze gerek var mı?

---

18 Eylül 2009

PAUL WELLER -ÖZEL-

Paul Weller’ın benim hayatım üzerindeki önemi çok çok büyük. Bir dönemeç bile diyebilirim. Nasıl bir dönemeç, ne zaman dönmüşüm, ne olmuş da dönmüşüm, bunlar çok uzun ve çok içsel konular. Sık sık blogumda Paul Weller -özel- yapıyorum, sonra bir bakıyorum videolar Youtube’dan kaldırılmış, yazıları siliyorum. Dilerim bu yazım ve 22 Dreams albümünden dört parça hiç silinmeyecek. “Echoes Around The Sun”, “Have You Made Up Your Mind?”, “Cold Moments”, “Light Nights” ve bir de röportaj.

---

15 Eylül 2009

PATATESTEN KAYNAK KULLANIM DERSİ ÇIKAR MI?

Yıllar önce bünyesinde çalıştığım topluluk benden bir tarım kuruluşunun yeniden yapılandırılmasına yönelik çalışma yapmamı istemişti. Bu saha görevinin beni çok heyecanlandırdığını hatırlıyorum. Sahaya indiğimdeyse kendimi kapsamında laboratuvar, seralar ve tarım alanları olan, çapı büyük ve çok detaylı bir sürecin içinde bulmuştum.

Elbet sizlere yeniden yapılanma sürecini aktaracak değilim. Sadece süreç dahilindeki patates üretim prosesinin bir aşamasında sera müdürü ile aramda geçen diyaloğu yazımla paylaşmak istiyorum. Ama diyaloğu daha iyi anlayabilmek için önce patates bitkisi üretimi hakkında kısa bilgi vermem şart. Sanayilik veya sofralık patates bitkisi, laboratuvar ortamında patatesin kendisinden alınan minik parçalarla üretilir. Bu minik parçalara “meristem” denir. Laboratuvar teknikerleri bu meristemleri özel ortamlarda bitkileştirip bir boya getirdikten sonra onları daha doğal koşullarda büyümeleri için seralara aktarırlar. Bu aktarım esnasında mersitemler sigara paketi jelatini büyüklüğündeki minik torbacıklara toprakla birlikte yerleştirilir. İşte benim sera müdürümüz ile diyaloğumda bu minik torbacıklardaki, içinde bulunduğu torbacığa göre fazlaca büyümüş patetes bitkilerini serada gördüğümde başladı.

” Mehmet bey, sizce patates fidelerinin içine yerleştirildikleri poşetler biraz küçük değil mi? Bunlar torbalarına göre azmanlaşmış, belki daha büyük bir poşete aktarılsalar daha rahat büyüyecekler …”

Mehmet bey de hafif bir gülüş …

“Doğru bir gözlem ama yanlış sonuç”

“Neden?”

“Patates küçük torbada büyük torbaya konduğundan çok daha fazla büyüyor. Küçük torba içindeki kıt kaynağını tam kullanıyor ve zamanı geldiğinde tarlaya alınıyor. Eğer bu fideyi büyük torbaya koysaydık şu anki büyüklüğünün yarısına ancak gelirdi. Bol kaynağın varlığı patatesi tembelleştiriyor. Bu deneylerimiz ile sabitlenmiş bir sonuç.”

O günden sonra “patates kaynak kullanımı” kavramı benim iş hayatımda önemli bir anahtar olmuştur.

İnsanoğlu değil midir bol kaynak elindeyken onu israf etmekte, verimsiz kullanmakta şampiyon? Ne zaman ki imkanlar kısılır, o zaman yoktan var etmeye başlarız hayatta kalmak adına.

Veya şirketler değil midir ihtiyaçtan fazla insan kaynağını istihdam edip “gizli işsizlik” , “verimsizlik” ve “yüksek maliyet” kavramları ile tanışan? Ne zaman ki insan kaynakları fonksiyonları iyi işletilir, şirketler insan kaynağını etkin kullanmaya başlar.

“Ha bir patates, ha bir insan, ha bir şirket” diyesim geliyor … ama fazla tepki alırım diye vazgeçiyorum …

---

1 Mayıs 2009

GOTİK MİMARİ (1150-1400)

Norman ve Roman kilise üslubunun sonunu getiren Gotik sanat anlayışı Avrupa için dine yeni bakış, zengin bir kilise ve politik istikrar demekti. Kuzey Avrupa’da ortaya çıkan bu akım, Romanesk’in ağır ve kasvetli havasının yerine, ışığı ve zarafeti getirdi. Gotik uslüpla gelen yeni teknik, bir kilisenin tavanının örtülmesi için çapraz kemerlerin kullanılmasıydı. Böylece sürekli geliştirilebilen ve Norman mimarların  hayal bile edemeyeceği yeni olanaklar ortaya çıktı.

Gotik tarzı icat eden Abbot Suger, 1144 yılında ilk denemesinde (St. Dennis Kilisesi – iç mekan – yanda sağ)- Paris’in hemen dışında) belki de ışıktan bir kilise yapmak istemişti. Yapıların ince ayaklar ve dar kaburgalar yardımıyla desteklendiği, serbest kalan duvarlara çok sayıda pencerenini açılabildiği aydınlık kiliseler inşa ettiler. Gotik mimari, ilk başta Romanesk yapılar üzerine denemelerle başladı. Ağır yuvarlak kemerler yerine daha dar sivri kemerler kullanıldı. Yuvarlak kemerlerle belirli bir yüksekliğe ulaşılabilirken, sivri kemerler ile bu kısıt ortadan kalktı. ( Duoma Milano – solda) (Dom – Köln – yukarıda sağda)

Gotik mimari de bir diğer konu ise ağırlık dağılımıydı. Ağır taşlardan oluşan tavan örtüsü, yuvarlak kemerlerde basıncı tümüyle aşağı verirken, sivri kemerlerde tavan örtüsünün ağır taşlarının basıncı dışa doğru vermekteydi. Sivri kemerler ve kemerleri desteklemek için kalın duvarlar yerine, taşıyıcı ayaklar kullanılarak, çok daha büyük ve yüksek yapılar inşa edilebilirdi. Bu nedenle Gotik uslüptaki kilise yapımcıları dışa doğru ağırlık dağılımını dengelemek için, duvarları dış ayaklarla desteklediler (Yukarıda Notre Dame Katedrali – 1163-1345)uçan payandalar).  Bir Gotik Kilise, taştan bu inca strüktür arasında, çok ince tellerin tuttuğu bir bisiklet tekeri örneği, havada asılıymış gibi gözükür. Bu ayaklar daha ince ve zarif görünmelerine karşın, çok daha az yer kaplar ve yapıya çok güçlü destek sağlar. Bu ayaklar sayesinde Gotik Kiliselerin tavanları yükselir, ayaklar arasındaki vitraylarla bezeli geniş pencereler ibadet mekanını aydınlatmaya başlar.

Gotik tarz yalın bir başlangıçtan, daha karmaşık bir sona doğru gelişim gösterdi. Taşıyıcı kemerlerin çevresine, yapısal açıda işlevi olmayan dekoratif kemerler eklendi. Zamanla bu dekoratif kemerler daha da gösterişli ve karmaşık hale geldi, çoğu zaman altın varakla kaplandı. Gotik tarzı en gösterişli dönemi “Flamboyant”dır(alev benzeri). İngiltere’de “dikey” Gotik olarak adlandırılan bu akımın en iyi örnekleri Londra Westminister Abbey’deki VII. Henry Şapeli (aşağıda sağ) ve Cambridge’deki King’s Koleji Şapeli’dir (aşağıda sol).

Kaynak : The Story Of Art – E.H. Gombrich / Western Art – Rick Steves (Europe 101)

---

6 Ekim 2009

YÜKSEL ARSLAN RETROSPEKTİFİ

Geçtiğimiz hafta internetteki sansüre karşı gelişen “Netdaş” toplantısına katılmak üzere Bilgi Üniversitesi santralistanbul’a gittik. Toplantı çok verimli ve bilgilendiriciydi.

Toplantı sonrasında ise kapanışına bir saat kalmış olmasına rağmen dayımın “mutlaka” görmemi söylediği Yüksel Arslan Retrospektifi’ne gittik Müge Hanım, İlhan ve ben. Elbet bir saat gibi kısa bir sürede 500′ün üzerinde eseri incelemek imkansızdı. Levent Yılmaz’ın küratörlüğünde hazırlanan ve  2010 yılının Mart ayına kadar açık olan sergiye bir daha mutlaka gideceğiz. Sizlere de şiddetle bu sergiyi gezmenizi tavsiye ederim. Üstüne çok konuşulacak önemli bir sanatçı ve eserler.

Sergide Yüksel Arslan’nın kendi terminolojisiyle Arture’lerini göreceksiniz. Temellerini çocukluğunda attığı yoğun ve zihni zorlayan cinsellik, böcekler, hayvanlar, hayatı boyunca okudukları, yazarlar, şairler, filozoflar, ressamlar ve onun üstündeki etkileri, Freud, Marx, Nietzsche ve diğerleri, kapitalist düzen ilişkileri içinde birey, ülkeler, politikacılar, politikalar, şizofreni ve bütün bunlar üzerine tuttuğu notlar resrospektif serginin genel ağını oluşturuyor. Yüksel Arslan’ın arturelerindeki betimlemeleri onun 1969′dan sonra Türkiye’ye gelememesine neden olmuş. Neden diye soracak olursanız, nedenini anlamak için sergiyi gidip gezmeniz lazım diye cevap verebilirim …

---

15 Ekim 2009

ÖYLE ÖZEL BİR HAYAT YAŞADIM Kİ 

Öyle bir hayat yaşıyorum ki,
Cenneti de gördüm, cehennemi de

Öyle bir aşk yaşadım ki
Tutkuyu da gördüm, pes etmeyi de.

Bazıları seyrederken hayati en önden,
Kendime bir sahne buldum oynadım.

Öyle bir rol vermişler ki,
Okudum okudum anlamadım.

Kendi kendime konuştum bazen evimde,
Hem kızdım, hem güldüm halime

Sonra dedim ki “söz ver kendine”
Denizleri seviyorsan, dalgaları da seveceksin,
Sevilmek istiyorsan, önce sevmeyi bileceksin,
Uçmayı seviyorsan, düşmeyi de bileceksin.
Korkarak yaşıyorsan, yalnızca hayati seyredersin.

Öyle bir hayat yaşadım ki,
son yolculukları erken tanıdım

Öyle çok değerliymiş ki zaman,
Hep acele etmem bundan, anladım…

Nietzsche

---

18 Mart 2009

LİZBON ÇİNİLERİ 

2006 ilkbaharında gittiğim Lizbon’da beni en etkileyen şehir dokularından biri binaların dış yüzeylerini kuşatan çiniler oldu. Ama sanılmasın ki bu çiniler sadece tarihi binaları kaplıyor, hayır, bu çinileri şehrin yer yerinde, en sıradan konut niyetine kullanılan yapılanmalarda bile görebilirsiniz.

Benim kaldığım küçük otel merkezde olmakla beraber ara sokaklardan geçilerek ulaşılabilen bir konumdaydı. Dolayısıyla sahile inen yol üzerinde geçtiğim dar veya geniş sokaklar boyunca bolca çinileri seyretme, inceleme vakti bulabildim. Bir turist gözlerinizde canlandırın, on adımda bir duruyor, neredeyse burnuna kadar önündeki sıradan binanın duvarına adeta yapışıyor, sonra bir fotoğraf çekip ilerliyor.

Merkezdeki çeşitli tarihi kamu binaları, müzelerdeki çinilerin renk ve desenleri ile şehrin herhangi bir yolu üzerinde rastladıklarım arasında elbette büyük farklar vardı. Benim aşağıda görüntülediğim Lizbonlunun gündelik hayatına malolmuş çiniler. Yani siz de dış yüzeyi böyle kaplanmış bir apartman dairesinde oturuyor olabilirdiniz eğer Lizbon’da yaşasaydınız. Çinilerin mevsimsel etkilere karşı ne kadar dayanıklı imal edildiğini anlamamaya da imkan yok. Fakat dış yüzeyini çini ile kaplamış binaların en büyük sıkıntısı yerinden çıkan parçalar. Eskimiş, nispeten rengi solmuş bir çinili yüzeye aynı desenle ama yeni bir parça ekleyenlerde bu yenileme çok sırıtmış. Düşen çininin yerini boş bırakanlar ise yenileme yapandan daha iyi bir görüntü sergilemiyor.

Lizbon‘dan kraliyet ailesinin yazlık sarayını görmek için trenle gittiğim Sintra ise Portekiz’deki çini sanatının önemli merkezi. Oradan hem anneme, hem de kendime bayağı bir meblağ ödeyerek el emeği, göz nuru iki çini kare aldım. Bu 10cmx10cm’lik çini karolardan siz de yüzlerce alıp binanınızın dışını veya içindeki bir bölümü döşeyebilir veya Sintra’daki çini atölyelerinden birine özel deseninizin siparişini de verebilirsiniz. Sintra’dan Lizbon’a sahil yolundan dönerken okyanusa bakan böyle villalara da rastladım. Kimisi klasik, kimisi modern tasarlanmış çini desenleri ile gerçekten hepsi göz kamaştırıcı güzellikteydiler doğrusu.

---

---

2005′den 2006′ya Aslı’nın evindeki harika ev partisi ile girmiştim. Aslı’nın ev sahipliğinde o kadar güzel bir yılbaşı geçirdim ki, o gecenin bereketi, olumlu, neşeli havası adeta bütün seneme yayıldı. Şimdi 2007′nin eşiğinden kafamı uzatıp baktığımda aynı hoşlukları görebilmeyi umut ediyorum, istiyorum.

26 Kasım 2006

BAK BAKABİLDİĞİN KADAR, SANKİ …

Ekran bana bakıyor
Ben kafamın içine bakıyorum
Kafamın içi hayallerime bakıyor
Hayallerim geleceğe,
Gelecek ise imkanlı olasılıklara ve
öngörülmeyenlere.
Çok güzel.
Hepimiz gözü dikmiş bir yere bakıyoruz
da
bir türlü dönüp birbirimizle bakışamıyoruz

Yani nasıl oluyor?

Saçma sapan, ‘hepimiz’ ne benciliz.
Ortak tek hasletimiz, hepimiz en başta yaşamı tüketiyoruz.

Örneğin ben şimdi hazırlanıp saat 20:00 deki CRR Senfoni Orkestrasının konserine gideceğim. Salon yine boş olacak. Gerileceğim, üzüleceğim, bozulacağım, sinirleneceğim, konser boyunca yarı bunalım halinde dalıp dalıp gideceğim. Ben deli miyim ? Başkalarının klasik müziğe ilgisizliğinin sorumluluğunu acaba niye ben sırtlanıyorum ?

Sorarım, bir insan “göz göre göre” kendine bu şekilde işkence yapar mı, bir yaşam böyle tüketilir mi ? Yazık bana. Bakın saat 18:00 ve daha şimdiden gerginlikten damarım atmaya başladı …

KONSER ARASI (20:00 – 22:00)

Konserden kanat takmış uçarcasına mutlu döndüm. Birincisi çok güzel bir konserdi. İkincisi salon doluydu. Üçüncüsü …. üçüncüsü yok. Daha ne olsun ! Hmmm … olur olmadık zamanlardaki alkışları saymazsak eğer …

Konser Rossini’nin “Sevil Berberi” operasının uvertürü ile açıldı. Ardından gecenin solisti Min Lee geldi sahneye. Erick Friedman’nın Yale Üniversitesi’nde yetiştirdiği bu Singapur’lu genç yetenek Tchaikovsky’nin bestelediği tek Keman Konçertosunu nefis yorumladı. Biste ise Paganini çalarak salona gerçek yeteneğini gösterdi. Mesela benim ağzım açık kaldı. Paganini dinleyince hep kaşlarım çatılır. Paganini’nin geçirdiği eklem hastalığı sonucu el parmaklarında oluşan yapısal deformasyon, ona keman ile başkalarının hiçbir zaman kendisi gibi çalamayacağı besteler üretme ve değişik teknikler geliştirme imkanını sağlamış. Eğer zaman makinası olsaydı Paganini’nin kendisinin çaldığı bir konserine gitmek isterdim . Aranın ardından ise Schumann’nın 3 numaralı mi bemol majör senfonisi seslendirildi.

Konserin birinci yarısı muhteşemdi. Benim için ikinci yarı birinci yarıyı düşünerek geçti. Ben de birazdan yatağıma gidip, aynı besteyi Itzhak Perlman’nın bendeki cd kaydından dinleyerek uyuyacağım.

---

17 Aralık 2006

GÜNLÜK FİLMLER, TİYATROLAR, KONSERLER

Dışarıda güzel, güneşli bir hava var. Bugün kendimi pazar sersemliğinden sıyırarak sokağa atacağım. Alışveriş yapacağım ve sinamaya gideceğim.

Dün de Taksim’e yürüdüm. “Stranger Than Fiction” – Lütfen beni Öldürme ( Bu nasıl kötü bir çeviridir !!!????? ) ‘a gittim. Güzel film. Kahramanımız Harold Clinc’in yazar Karen Eiffel’ın kitabını otobüste okuma sahnesinde çalan The Jam’in That’s Entertainment parçası benim için filmin en harika yeriydi. Ayrıca filmde kullanılan diğer parçalar da çok başarılı. Benim özellikle müzikler çok dikkatimi çekti. Piyasaya Soundtrack ‘i gelirse alacağım. Sony’den çıkar herhalde.

Filmden memnun bir şekilde çıktıktan sonra Borsa Lokantası’na gidip balık + şarap yaptım. Sonrasında yürüye yürüye, bir parça da market alışverişi ekiyle eve döndüm. Akşam nedeni belirsiz bir şekilde saat 10:00 gibi üstüme bir yorgunluk çöktü ve gidip yattım. Erken yatmanın sonu saat 01:00′de kalkmak olmalı. Şansıma ATV’de hoş bir romantik komedi filmine denk geldim: “Emma ve -birşey-” . Dün ilginçtir ne izlediysem yazarlarla ilgiliydi. Bazen aklıma bir roman yazmak fikri düşüyor … ama …. silkiniyorum. ” Ne işin var romanla, momanla” diyorum. Benim yazmam ‘çerezlik’, yeter ki gönüller hoş olsun gibi birşey, eni sonu ciddiye alınacak bir tarafı yok yani.

Bugün de hangi filme gitsem diye düşünüyorum. “Köstebek” görmek istediklerim arasında başta yer alıyor. Bakalım. Akşam dönüşte neler yaptığımı yazarım herhalde.

Perşembe akşamı bilgisayar başında yine boş boş ekrana bakarak oturmuş ‘birşey unuttum, birşey unuttum’ diye düşünürken, o akşam Akbank Oda’nın konserine gideceğimin hafızamdan silinmiş olduğunu farkettim. Hala içim acıyor. Nasıl atladım ?! :(. Belki de gerçekten programlarımı blog’a geçirmeliyim. Buraya yazınca bana hatırlatma oluyor. AKM’ye uğramalıyım … offfff…

19 Aralık 2006 CRR ADAP Konseri
23 Aralık 2006 CRR Mariinsky Balesi

Aralık ayında millet tiyatrolara resmen hücum etti. -Aralık 2006- Ocak 2007 tiyatro bilet fiyatları 1 YTL kampanyası- nedeniyle Devlet Tiyatrolarından bilet bulmaya imkan yok. Sehir Tiyatroları Muhsin Ertuğrul Sahesinde de Rumuz Goncagül oynuyor ama nafile; onun da biletleri aybaşından tükenmişti. Ali Poyrazoğlu’na gitmeliyim belki de … Kenterler’i de deneyebilirim.

---

31 Mayıs 2006

SAKSI BİTKİLERİ 

Saksı Bitkileri Envanterim : Hepsini çok seviyorum ve hepsi ile her gün sohbet ediyorum.

Arucaria – en eskilerinden, ne badireler atlattı benimle sevgili çamım.
Açelya – aylardır küskün. Çiçek açmıyor ama yeni tomurcuklar vermiş, belki de saksısını sevmiyor.
Kalathea – aileye kısa süre önce katılan minyatür
Dieffenbachia spp. – emsallerine göre küçük. O nedenle de çok sevimli.
Dieffenbachia Machulata : küçük saksısı içindeki kalabalık güzellik
Nephrolepsis Exaltata – Aşk Merdiveni – yerini çok seviyor, büyüyor da büyüyor.
Sansevieria Trifasciata – diğer adı yılan bitkisi – bir diğer ufaklık.
Schefflera – durumundan ne o, ne de ben memnunum.
Bambu – sekiz tane iri bambum evi seviyor.
Menekşe – tek, ona arkadaşlar almam lazım.
Yeni Gine – cam kenarımın 6 güzeli
Dracaena – O da emsallerine göre küçük dolayısıyla ince uzun yaprakları ile çok sevimli.
Maranta leucorneura – emsallerine göre yine küçük. büyüyecek de göreceğiz keratayı.
Zamifolia – bu enteresan bitkiyi yeni aldım. Henüz bakışıyoruz.
Dört Yapraklı Yonca – Amsterdam’daki çiçekçinin hediyesi. ne olduğunu ilk anlamamıştım.
Fesleğen – nefis kokuyor

maalesef adlarını bilmediğim 4 büyük, 1 minik bitkim var, öğreneceğim elbet. O zaman yazarım.

---

---

 

---

30 Haziran 2006

KAZAN

Sabahın 8:30′undan gecenin 12:00’sine kadar bilgisayar başındaydım. 16 saat……. ve hala, ama bu sefer blog için bilgisayar başındayım. Vasiyetim şudur ki ”lütfen beni solumda bloğum, sağımda bilgisayarımla gömün”.

Yarın sabah erkenden maniküre-pediküre gideceğim ardından işe. Bitmez ise pazar da işyerinde olacağım. Harika bir haftasonu ! Aslında ofiste benim oturduğum yönetim bölümü bomboş oluyor. Şirket uzun koridorun öbür tarafında. Joy FM’i açıyorum, harika çalıyor, sayfalarca yazıyorum, kitap karıştırıyorum, yine yazıyorum, çiziyorum, hesaplıyorum … kafam kazan gibi oluyor.

Bugün ayın 1′i. Babamın yaşgünü. 63′ü bitirdi.

Kafam başka konularla çok meşgul olunca bloğumu ihmal ediyorum.

Şimdi yatmaya gidiyorum. Biraz radyo dinlerim ve sızarım herhalde. Yine hava çok sıcak ve nemli. Karşı yurt tıklım tıklım. Camımda demir olmasına rağmen hırsızlardan korkuyorum, camı açık bırakamıyorum. Dört yıl önce ben uyurken evime hırsız girdi. O sırada camda demir yoktu tabii. Hatta geceleri camı açık bile bırakıyordum. Şimdi düşündükçe ne genişmişim diyorum. Üst komşum Ahmet sabahın 5:30′unda kapıyı çalınca “çıldırdı galiba” demiştim. Kapıyı açınca “İpek abla evin penceresinden adamlar dışarı çıktı” dediğinde düşüp bayılacaktım. Verilmiş sadakam varmış. Adamlar kesinlikle beni bilen birileri. Aynı gece sokaktaki üç tek yaşayan insanın evine girmişler. Bende birşey bulamadılar tabii. Dağınık olmanın faydaları. Altın niyetine olan her şey dört bir tarafta olduğu için, elleri bomboş çıkmışlardır. Tek zayim yeni aldığım walkmandi.

Aaaaa… bu yurtta da her gece başka başka antika insanlar kalıyor. Şimdi de saz söz başladı… “hiç ayrılamam derkeennnn, kavuşmak hayal olllddduuuuuu”…

---

21 Ocak 2006

REMBRANDT VAN RIJN (1606-1669)

Doğumu ve Resim Eğitimi ( 1606 – 1626)

Felemenklerin Altın Çağının en önemli ressamı sayılan Rembrandt Van Rijn 15 Temmuz 1606′da Leiden’de dünyaya gelir. Çalışan sınıfa mensup, hali vakdi yerinde olan değirmenci Harmen ve Cornelia’nın 8. çocuğudur. Rembrandt doğduğunda 17 yıldır evli olan çift artık genç değildir ve Rembrandt anne babasını hep Kitabı Mukaddes’e özgü çökmüşlük hali içinde görmüş ve resimlerinde böyle betimlemiştir.

Tanrıbilim, klasik edebiyat ve tarihe ağırlık veren bir ortaöğrenim görür. Bir süre Leiden Üniversitesine devam ederse de oradan ayrılarak Jacop Isaacsz van Swanenburg’dan ( 1571-16389) ders alır. Genç Rembrandt resim eğitiminin başlarında Felemenklerin o dönemde en önemli sanat okulu sayılan Lucas van Leyden’in (1494-1533) kurduğu Leiden Okulu’nun ayrıntıları yeniden yaratan ve geleneksel dini temalardan esinlenen ‘incelikli resim’ üslubunun etkisi altındadır.

1620′lerde Avrupa, Roma’dan gelen Michelangelo Merisi Caravaggio’nun (1572-1610) devrimci resmi ve Barok üslubunun hızlı ve etkili gelişimi ile bir renk ve hareket cümbüşü içine girer. Bu dönemde Rembrandt’ın resim eğitimi üç ana etki arasında devam eder;

• Koleksiyonları için yapılmış büyük boyutlu, Flaman ressam Pieter Paul Rubens’in ( 1577-1640) başı çektiği çektiği İtalyan akımı ve Anvers Okulu’nun etkisindeki büyük tarihsel resimler
• Sıradan evlerin duvarlarına göre yapılmış küçük boyutlu, incelikle yapılmış Felemenk’lere özgü eğilim
• Kalvenci din anlayışı ile Kitabı Mukaddes üzerindeki kişisel yorumları teşvik eden yoğun bir Yahudi varlığının etkisi

Rembrandt resim eğitimi için Amsterdam’a geçer. 1623′de Jan Pynas’ın ( 1583/4-1631) atölyesinde çalışır. Ardından 1624′te Pieter Lastman’ın (1583-1633) atölyesinde kaldığı altı aylık süre sonunda resim eğitimi sonlandırır. Lastman, Roma etkisi altındaki oturmuş ve yüksek kaliteli resmi ile Rembrandt üzerinde kalıcı izler yaratır. Rembrandt Lastman’ın dinsel ve mitolojik sahneler üreten çok ciddi ve gösterişli üsluptaki resimlerinin detaylarına inerek çalışır, konularını ve kompozisyonlarını sabırla kopyalar. Çizim tekniğinde olabildiğince geniş sahneler yaratmada Lastman sayesinde ustalık kazanır.

Resim Kariyerinin Başlangıç Yılları (1627-1632)

Lastman’nın yanından ayrılarak 19 yaşında Leiden’e dönen Rembrandt ile kendisi gibi acemi ve Lastman’dan bir süre ders alan Jan Lievens ( 1607-1674) ortak bir atölye kurarlar. Üslupları, seçtikleri konular ile birbirlerine çok yakın çalışan bu iki ressam, aynı modelleri kullanır, birbirlerinin portrelerini yaparlar. Her iki ressam da Leiden’in ‘incelikli resim’ geleneğini yansıtan resimlerine İtalyan öğelerini de katmışlardır.

Şubat 1628′de Rembrandt 15 yaşındaki Gerrit Dou’yu (1613-1675) ilk öğrencisi olarak kabul eder. Öğrencilerin ödedikleri ücretler gözönüne alındığında bu durum bir itibar göstergesidir. Dou, Rembrandt 1632′de Amsterdam’a geçene kadar onunla kalır. Dou ilerleyen yıllarda Leiden “inceci ressamlar”ının öncüsü olacaktır. Bu dönemde Rembrandt’ın Leiden’den yürüyerek Amsterdam’a (40 km) götürdüğü bir tablosu 100 guldenden fazla paraya alıcı bulur.

Rembrandt ile ortağı Lieven’in kariyerlerindeki dönüm noktası 1628′de Constantijn Huygens’in atölyelerine gerçekleştirdiği ziyarettir. Huygens Oranje Prensi Fredirck Hendrik’in danışmanı ve Felemenk’in en etkili ve kültürlü simalarından biridir. Huygens Lievens’i açık fikirli ve yaratıcı, Rembrandt’ı ise daha üstün ve özel bir yeteneğe sahip olarak tanımlar. Bu ziyaretten sonra bir kaç yıl boyunca iki ressamın hamisi gibi davranan Huygens Lievens’in İngiltere’ye taşınmasına, Rembrandt’ın saraydan siparişler almasına ve yapıtlarının uluslararası koleksiyonculara tanıtılmasına yardımcı olur.

Altın Yıllar ( 1632-1642 )

1630′da babasını kaybeden Rembrandt, 1631′de resim piyasası ile çok iyi bağlantıları olan Amsterdam’lı resim komisyoncusu Hendrick van Uylenburch ile tanışır. Uylenburch ona karlı bir işbirliği teklifi yapar ve Rembrandt 1632′de Amsterdam’a taşınır.

O sırada gelişen bir ticaret limanı olarak Amsterdam dünyanın dört tarafından gelen ve Avrupa’nın başka hiçbir yerinde bulunmayacak bolluk ve çeşitli malları satan gemiler, dükkanlar ve pazarlar ile doludur.

Rembrandt bir süre yanlızca portre resimine ağırlık verir. Karakterin betimlenmesinin ve psikolojik durumların yansıtılmasının getirdiği sorunları, ışık-gölge karşıtlığına (chiaroscuro) dayanan bir biçimsel anlayış içinde çözümleme olasılıklarını aratıştırır. Biçimlerin vurgulamak istediği bölümlerini tek kaynaktan gelen bir ışıkla aydınlatarak (chiaro) belirgin kılar, konu ve biçim bakımından gereksiz gördüğü bölümleri ise belli belirsiz, karanlıkta (oscuro) bırakmıştır. Küçük boyutlu resimlerinde olgunlaştırdığı bu anlayışlı ilerleyen tarihlerde büyük boyutlu kompozisyonlarında da uygulamıştır. Aşağıdaki grup portresi, benim de en sevdiğim resimlerinden, gündelik hayatta yakın arkadaşı da olan Dr. Pulp’u arkadaşları ile resmettği “Dr Pulp’un Anatomi Dersi-1632″ kullandığı tekniğin yansıdığı döneme özgü güzel örneklerden.

Bu resimde alışıla geldiği gibi Dr. Pulp ve arkadaşlarını tek sıra halinde, simetrik bir düzen içinde resmetmek yerine, simetrik olmayan üçgen bir kuruluş şemasını yeğleyerek gelenekten ayrılır. Resim sadece bir grup portresi olmanın ötesinde sadece ağır ceza işleyenlerin vücutlarının kesilebileceğine inanılan Ortaçağ’da yapılan ve günahkarların ölüm sonrasında cezalandılışını konu alan ‘momento mori’ türünün de bir örneğidir. Resim ayrıca bilimin bilgisizlik ve kör inanç karşısındaki zaferini de temsil etmektedir.

Rembrandt 22 Temmuz 1634′de ortağı ve aracısı van Uylenburch’un evinde tanıştığı, ölen Leuwarden şehrinin belediye başkanının zengin, kültürlü, gösterişli ve oldukça utangaç kızı Saskia ile evlenir. Hayal gücü, eğlence ve tensel doyum üzerine kurulu olan bu karşılıklı sevgi, değirmencinin oğlu olan Rembrandt için ayrıca toplumsal statüsünde yükselme anlamına geliyordu. Rembrandt berabelikleri boyunca Saskia’yı birçok kez duvaline yansıtmıştır. Yine benim en sevdiğim resimlerinden ” Saskia ve Kendi Portresi – 1635 ”

Çiftin büyük mutluluk ile başlayan evliliği Rembrandt’ın savruk, gösterişe düşkün ve müsrif yaşamı, ilk üç çocuklarının iki aydan fazla yaşamayarak ölümleri ve Rembrandt’ın kadınlara düşkünlüğü nedeniyle ilerleyen zamanlarda gölgelenecektir.

29 yaşında Rembrandt yaptığı evlilik sonrasında hem toplumsal statü, hem de bir ressam ve gravürcü olarak saygın meslek sahipleri ve yüksek sosyetenin üyeleri kadar zengin bir adam haline gelir. 1635 yılında Amstel kıyısında şık bir eve taşınır, büyük bir depo kiralayarak burayı atölyeye çevirir ve öğrenci kabul etmeye başlar. Constantijin Huygens ile olan yakınlığı sayesinde Lahey saray çevresi ve sosyeteden yoğun siparişler alır. Rembrandt’ın hayatındaki belki en akıllıca davranışı herhangi bir dini inanışa karşı özel bir sempati sergilememesidir. Bu sayede kozmopolit bir yapıya sahip olan Amsterdam’da Katolikler, Mennonitler (Hıristiyanlıkta aşırı pasivist bir mezhep), Yahudiler, Kalvenciler (Katolikliğe karşı olan ve Protestanlığı başlatan iki reformist Martin Luther ve John Calvin’den, Calvin’in görüşlerini takip edenler oluşturulan Protestanlığın bir kolu), Baptistler (Protestanların aşırı tutucu kolu) gibi farklı cemaatler için çalışabilmiştir.

Yeni ve değişik her şeye karşı özel ilgi, bitmek tükenmek bilmez merak ve resmettiği her şeye sahip olma arzusu yaptığı bütün resimlerde görülen özellikleridir. Bu bakımından Amsterdam şehrinin renkliliği ve çeşitliliği ressamın resimlerinde bir duygu ve görüntü sağnağı haline dönüşür. 17. yüzyıl Felemenk yaşantısının iki yüzü vardır. Bir tarafta toplumsal hiyararşiye saygılı, uygun davranışlara özen gösteren, ağırbaşlı, kontrollü aile yaşamı, diğer tarafta her gün yabancı limanlardan birbir çeşidin sel gibi aktığı bolluk ortamı. Avrupa Otuz Yıl Savaşları (1614-1648 – Protestanlar ile katolikler arasındaki çekişmenin neden olduğu genel bir Avrupa savaşı. Savaş esas olarak Almanya’da yer aldı) ile sarsılırken Felemenk Avrupa’nın refah içindeki mutluluk adası gibidir. Ancak 1630′lu yıllarda Amsterdam’ın bu ortamında en tanındık simalarından biri haline gelen Rembrandt’ın yeni ve değişik her türlü şeye ve ayrıca antikaya olan merakı maddi anlamda çok da uzun olmayan bir süre sonra çöküşüne neden olacaktır.

Gravürleri : Rembrandt dünya üzerine gelmiş geçmiş en iyi gravürcülerden biridir. Konularının çeşitliği, tekniği ve anlatımdaki ustalığı ile bu alanda nefis ürünler vermiştir. Küçük tür desenlerini, her biri ufak ayrıntılar içeren büyük ve ayrıntılı kompozisyonlar izlemiştir. Resme farklı işlevler yükleyen bu metal baskı çalışmalarını figüratif çalışmanın zorlu bir alanı olarak görmüştür. Siyah-beyaz, ışık-gölge karşıtlıklarından kaynaklanan olanakları, baskı mürekkebinin kendine özgü siyahlığını bu türde yenilik sayılacak etkiler yaratmak için sıradışı bir şekilde kullanabilmiştir. Rembrandt’ın klişeleri hazırlamadaki ustalığı, işlem için gerekli kimyasal çözeltiler üzerindeki mükemmel hakimiyeti ve önemli sayıdaki kopyayı aynı anda üteretebilmek için yeterli bilgisi, ona zanaatını öğretirken de gravürlerden yararlanmaya itmiştir. Rembrandt kazancının büyük bir bölümünü de bu gravürlerden elde etmiştir. Aşağıdaki 1639 yılına ait kendi gravüründen bu konudaki ustalığını rahatça görebiliyoruz.

2006 yılında Rembrandt’ın 400. doğum yıldönümü nedeniyle 70-80 eserden oluşan Gravür Sergisi bütün Avrupa’yı -Türkiye hariç- dolaşacak; şu an dolaşıyor. Ben çok şanslıyım ki bir Rembrandt hayranı olarak Barselona’da bu sergiye denk geldim. Amsterdam’a da gitmemin ana nedeni Rembrandt’ın en önemli orijinallari ile karşılaşmak, yaşadığı ortamı hissedebilmekti. İlginç olan onca turist dururken bir adam benimle Rembrandt üzerine uzun bir anket yaptı ve bir Türk olarak Rembrandt hakkında bilgime şaşırdı. Ülkemi iyi temsil ettiğimi düşünüyorum. En son isim kaydederken Türkiye Avrupa içindeki ismi yazılan ülkeler arasında yer almıyordu. Son iki şık vardı : Avrupa içinde diğer bir ülke , Avrupa dışında bir ülke. Adam bana baktı ve “Avrupa içinde bir başka ülkeyi” işaretledi. Ben de hafifçe güldüm, adamın yanından ayrıldım…

Rembrandt’ın resimleri için “dış etkilerden uzak, doğaçlamadır” yakıştırmalarını yapamayız, tam tersi onun eserlerinde rönesans ve barok sanatını takip ettğini rahatça görebiliriz. Ancak İtalya etkisindeki birçok meslektaşının yaptığını kendisi uygulamaz; Roma’ya seyahat etmeyerek, Amsterdam resim ortamında Roma’dan gelen gravür, resim ve taklitleri yakından gözlemlemeyi tercih eder.

Rembrandt zamanının ve enerjisinin önemli bir bölümü atölyesinde ve yetiştirdiği öğrencileri ile geçmiştir. Hepsi birbirinden yetenekli öğrencilerine büyük emek sarfetmesinin yanında, onlara verdiği kendisi ile çalışabilme imkanına karşılık onlardan yüklü paralarda kazanır. Eski bir depodan dönme atölyesinde öğrencilerine birbirlerinden bağımsız bölmeler hazırlar, onların kendisine ait olan özel teatral kostüm ve aksesuvarları kullanmalarına izin verir, canlı kompozisyonları çalışmak için ise hepsini bir araya getirir.

Rembrandt’ın bir önemli tutkusu ise tiyatrodur. Amsterdam’ın canlı ortamında dikkate değer eserler ortaya çıkmakta, Kalvecilerin sahne sanatlarına aşırı kuşkulu yaklaşımlarına rağmen, bir çok sabit veya gezici tiyatro toplulukları festivaller veya pazar yerlerinde sahne alabilmektedir. Oyuncuların pozları, ifadeleri, kostümleri Rembrandt’a resimlerinde büyük ilham kaynağı olur.

Rembrandt 1632-1639 arası Amsterdam içinde birçok ev değiştirir ve sonunda kendisine yüklüce bir meblağa mal olan ve şu anda da Amsterdam’da müzeye çevrilen evini 13000 guldene taksitle satın alır. Evini alırken, döşerken ve içinde yaşarken yaptığı büyük masraflar Rembrandt’ı iflasın eşiğine taşıyacaktır.

17. yüzyılda Felemenk’in gerek yönetsel, gerekse ekonomik başarılı gelişim süreci ulusal ve kentsel dayanışma bilinci uyandırır. Bu bilinç, üyelerinin birbirini koruduğu ve yardımlaştığı tüccar ve zanaatkar loncaları kurulumu sonucunu getirir. Gerçek bir aristokrasiye sahip olmayan Felemenk toplumunda yüksek çevreler kendilerini bu yüksek örgütlenmeler yolu ile kabul ettirmişlerdir. Böyle bir örgütün başkanlığını yapmak büyük prestij kaynağı idi ve örgüt merkezlerinde sergilemek üzere pek çok sanatsal işler ve grup portreleri yatırılırdı. Rembrandt’ın da pek çok önemli eseri bu tip loncalar, belediye meclisleri ve diğer kentsel örgütlenmelere ait grup portrelerdir. ( Yukarıdaki “Dr. Pulp’ın Anatomi Dersi” de bu grup portrelerinin dikkate değer örneklerindendir.)

Gece Nöbeti : Rembrandt’ın baş yapıtı sayılan 1642′de tamamladığı “Gece Nöbeti” de söz konusu grup portrelerinin en güzel örneğidir. Üslup bakımından portrelerindeki erişilmez canlılık, ayrıntılarla zenginleştirdiği kompozisyonlar ve Rönesans Venedik resmini anımsatan renk derinliği ile tam bir sentezdir. Rembrandt’ın en büyük ölçekli resmi olan Gece Nöbeti’de Yüzbaşı Banning Cocq’un milis kuvveti resmedilmiştir. Bilindiğinin aksine resim bir gündüz sahnesi olarak betimlenmiştir. Birliğin merkezi için yapılan portrenin ücreti, resimde yer alanların 16’sı tarafından konumlarına göre değişen miktarlarda ödenmiştir. Resimdeki küçük kızın varlığı tartışmalara neden olmuştur. Öndeki Cocq’un geçit törenine hazırlanışı alışılagelen durgun portrecilik geleneğinin aksine, hareketli bir sahne olarak resmedilmiştir.

Yıldızın Sönüşü ( 1642-1657 )

Rembrandt’ın parlayan yıldızı birbiri ardına yaşadığı ve hiçbir zaman telafi edemeyeceği kayıpları nedeniyle hızla söner. Anne, babası, Saskia’nın kız kardeşi, doğduktan kısa bir süre sonra kaybettiği üç çocuğunun ardından Rembrandt hayatının en büyük kaybını yaşar: Eylül 1641′de vaftiz edilen oğulları Titus’u dünyaya getirdikten sonra vereme yakalanan Saskia, doğumdan kaynaklanan fiziksel güçsüzlüğünün de eklenmesiyle bir daha toparlanamaz ve 14 Haziran 1642′de henüz 30 yaşında iken ölür.

Saskia’nın ölümünün yarattığı üzüntünün ötesinde Rembrandt dokuz aylık oğlu Titus ile başbaşa kalır. Bir süre sonra Rembrandt evi çekip çevirmesi ve Titus’a bakması için bir çiftçinin dul eşi Geertje Direx’i işe alır. Geertje cahil ancak sağduyulu, sağlıklı haliyle Saskia’nın tam tersidir ve çok geçmeden Rembrandt’ın metresi olur. Amsterdam’ın tutucu Kalvenci toplum anlayışı içinde tam bir skandal olarak nitelendirilen durum Rembrandt’ın dindar topluluklarla ilişkilerinin kopmasına neden olur. Aşırı pahalı ve gereksiz şeyler satın alır, dönemin ev hidjeni kurallarına çok aykırı hayvanları evinde beslemeye başlar. Bu tutumları nedeniyle kendi ülkesindeki ünü lekelense de, yabancı müşteriler çalışmalarına ilgi göstermeye devam eder.

Saskia vasiyetinde servetinin yarısını oğlu Titus’a, diğer yarısını ise başka bir kadınla evlenmemesi şartı ile Rembrandt’a bırakmıştır. Kural dışı müsrif hayat tarzı ve müşterilerinin değişen zevkleri Rembrandt’ın zor zamanlar yaşamaya başlamasına neden olur. Kısa süre içinde dostları ve öğrencileri de onu terk eder. 24 ocak 1648′de Geertje yazdığı kendi vasiyetnamesinde bütün mal varlığını Titus’a bırakır. Ancak tam bu esnada Rembrandt’ın Hendrickije Stoffels ile olan ilişkisi ortaya çıkar. Bu olay üzerine Geertje Rembrandt’ı “kendisini evlilik vaadiyle kandırdığı” gerekçesiyle mahkemeye verir. Rembrandt yılda 200 gulden geçimlik ödemesi koşulu ile ’suçsuz’ bulunur. Ardından Rembrandt Geertje’yi Saskia’nın mücevherlerine el koymak ile suçu ile mahkemeye verir. Uzun süren dava 23 Ekim 1649′da sonuçlanır ve Geertje kadın ıslahevine konur, fakat Rembrandt yılda 200 guldeni ödeme yükümlülüğünden kurtulamaz. Hayatım boyunca beni en çok etkileyen resim, 19 yaşımda Rembrandt’a olan hayranlığımın başlangıcı, aşağıdaki 1654 tarihli “Banyo Yapan Kız” da Rembrandt’ın modeli Hendrickije Stoffels’dir.

İngiltere ile girişilen savaşın getirdiği ekonomik durgunluk alacaklılarının Rembrandt üzerindeki baskılarının artmasına neden olur. 1639′da satış bedelinin dörtte birini ödeyerek aldığı evinin son ödemesini etrafında kalan son bir kaç yakın dostundan toparlar. Faizleri ile toplam borcu 9000 guldene yakındır. 1654′de Hendrickije rembrandt’dan Cornelia adını vereceği bir kız çocuk doğurur. Müşterilerin bazılarının resimlerini beğenmeyerek almamaları ve paralarını geri istemeleri ressamı maddi krize sokar. Rembrandt evinin mülkiyetini Titus’un üzerine geçirmeye çalışır ama başaramaz. Temmuz 1656′da mal varlığının resmi dökümü çıkartılır ve Eylül 1656′da bütün malvarlığı 600 gulden gibi komik bir rakama satılır. Şubat 1658′de evi de açık arttırmaya çıkartılır ve 11218 guldene satılır. Bu satış acılı ve kasvetli bir dönemin sonu olur. Hendrickije zor günleri umulmadık bir metanet ile karşılar.

Sona Doğru (1658 – 1669)

Rembrandt’ın meslek birlikleri ile olan ilişkileri kısmen düzelir ve yeni siparişler almaya başlar. Bu süreçte kendisindeki Saskia anısını yaşatan, taparcasına sevdiği sarışın, zarif ve zeki oğlu Titus’u her fırsat bulduğunda tuvaline çeşitli portrelerini yaparak aktarır. Titus’da babasının bu yoğun sevgisine karşılık vermiş, babasının maddi olarak zor zamanlarında ürettiği çözümlerle hep yanında olmuş, Rembrandt’ın Saskia’dan sonraki en büyük ilham kaynağı haline gelmiştir.

Rembrandt, 1663′de vasiyetinde kendisini onun karısı olarak adlandıran son hayat arkadaşı Hendrickije Stoffels’i kaybeder. Bu dönemde ressam alacaklıları ve ödemesi gereken vergilerle başa çıkabilmek için çeşitli yollara başvurmuş ancak hiçbir çabası sonunda Saskia’nın da mezarını satmaktan onu kurtaramamıştır. Bu arada uslubuda giderek Tiziano’ya yaklaşmaktadır. Sanki bitmemiş, adeta taslak halindeki resimler aslında tümüyle tamamlanan, sadece üzerlerinden geçilmemiş, rötüşlenmemiş, boyanın kalın fırça darbeleri ile kullanıldığı eserlerdir.

Rembrandt’ın ekonomik açıdan en kötü, Amsterdam’ın da ahlaki nedenlerle tümüyle sırtını döndüğü günlernde bile kendisine sözleşmeyle bağlı olarak çalışan istekli öğrencileri, “çırakları” her an etrafında olur. Diğer ressamlara kıyasla çok daha fazla genci yetiştirmiş olsa da öğrencilerinin pek azı kendi tarzını yaratarak ün kazanabilmiştir. Çoğunluk öğrencisi tıpatıp Rembrandt’ın çizgisinden devam edmiş, hatta onun resimlerinin kopyalarını veya sahte imzalı versiyonlarını yaparak satmışlardır. Bugün dünyanın önde gelen müzelerinden oluşturulan uzmanlar ekibi Rembrandt Araştırma Projesi çerçevesinde onun gerçek resimlerini seçme ve ayırma çalışmalarını yürütmektedir.

Titus ergenlik çağına geldiğinde annesinden kalan mirası almaya hak kazanır. 10 şubat 1668′de ise annesi Saskia’nın kız kardeşinin yeğeni Magdelena van Loo ile evlenir ve genç bir baba adayı olur. Ancak Eylül 1668′de Titus ani bir şekilde ölür. Rembrandt yıkılır. Rosengracht’daki evde bir kaç parça eşya ve Hendrickije’den olan 15 yaşındaki kızı Cornelia ile tek başına kalır. Yorgundur, zor geçinmektedir. 1699 yılının 22 Martında Tituz’un kızı titia dünyaya gelir. Ne yazık ki şanssız küçük kız babasından kısa süre sonra da annesini kaybedecektir.

Rembrandt kederler içindeki hayatının son aylarında kendisini resme vermiş, son eserlerinde kendi imgesini tuvaline yansıtmıştır. Rembrandt’ın 1699′daki ölümü Felemenk Altın Çağı’nın sonunun habercisidir adeta. Bu tarihten sonra Felemenk hayat tarzı ve resminde büyük değişiklikler olacak, Fransız etkisi her alanda kendisini gösterecektir. Kısa süre içinde Felemenk dünyasına özgü canlılık yitirilecektir.

Rembrandt hayatı boyunca 600′ü aşkın yağlıboya, 300 metal gravür baskı ve 2000′e yakın desen olmak üzere çok sayıda eser vermiştir. Onun biçim anlayışının temel dayanağı ışıktır. Işık onun gelişme dönemi resimlerinde biçimsel öğeleri düzenleyen, aşırı dramatik etkiler yapan, özellikle dinsel konulu yapıtlarında simgesel niteliğe sahip olan bir araçtır. Olgunluk dönemi eserlerinde ise, figürlerin kendi renklerinden bağımsız ve her şeyi çevreleyen gizemli bir titreşim içerisinde olduğu görülür. Bu ışık çoğunlukla resmin içindeki bir kaynaktan gelir ve konuya göre nitelik değiştirir. Ama genelde içsel gerilimlerle, dış görüşün arasındaki çelişkiyi ön plana çıkaracak özellikliktedir.

Rembrandt’ın dinsel ve tarihsel konulu resimlerinin dışında çıplak kadın figürlerinde insancıl tutumunun en içten anlatımları ile karşılaşırız. Onun çıplaklığı İtalyan geleneğinin klasik ölçülerinden yoksundur. Batı sanatındaki nü türünden ayrılabilecek resimlerde, çıplaklığı raslantısal olanla birleştirebilen kadın figürleri sergilenmiştir. Genelleştirilmedikleri ya da idealleştirilmedikleri için her biri kendi vücut özelliklerini taşır.

---

30 Mart 2006 

İYİ HAFTALAR 

Yarın bütün gün bilgisayar başındayım. Çarşamba fabrikada olacağım. Perşembe sabah web tasarımı kursuna, akşamı Akbank Oda’nın konserine gideceğim. Cuma sabah web tasarımı kursu sonrası ben, Özlem ve Harun Bey günün geri kalanında İnsan Kaynakları yazılımı üzerine çalışacağız. Cumartesi ertelediğim annemle alışveriş programı var. Pazar iki film üst üste yapmayı planlıyorum. Böylece haftayı satır başları ile bitirdik. Bu arada akşamları da yazı yazıp, üç beş sayfa birşeyler okusam iyi olur. Herkese iyi ve verimli haftalar dilerim.

---

27 Mart 2006 

NEREDESİN? 

Hiç Beşiktaş’daki Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Resim ve Heykel Müzesi’ne gittiniz mi? Gitmediyseniz en kısa sürede yolunuzu oraya düşürün. Müzenin içindeki saklı hazineyi kaçırmayın. İki müze kıyaslandığında İstanbul Modern’deki koleksiyonun cılızlığını farkedeceksiniz. Bu paha biçilmez koleksiyonun sergilendiği Dolmabahçe Sarayı’nın uzantısı yapının içinde bulunduğu perişan durumu yaşayın. Kapısında sadece bir güvenlik görevlisinin beklediği ‘Allah’a emanet’ eserler için dua edin. Ben eğer sanat düşmanı bir insan olsaydım, şu an o bütün Osman Hamdi’ler paramparça olabilirdi veya elimdeki bir şişe suyu İbrahim Çallı’ların, Fahrinüsha Zeid’lerin üzerine boca edebilirdim.

Güvenlik Görevlisi Atatürk’in vasiyeti üzerine müzeye girişin bedava olduğunu söylediğinde “Herhalde içeride hiçbirşey yok” dedim kendi kendime. Evet ya….hiçbir şey yoktu : En az ‘Kaplumbağa Terbiyecisi’ kadar güzel 10′a yakın Osman Hamdi, Şeker Ali Paşa, Aliye Berker, İbrahim Çallı, Halife Abdülmecit Efendi, Hikmet Onat, Mihri Müşfik, Feyheman Duran, Zerrin Bölükbaşı, Cedvet Dereli, Halil Göreli, Eşref Üren, Eren Eyüboğlu, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Şefik Bursalı, Fikret Mualla, Nurullah Berk, Şemsettin Arel, Sabri Berkel, Nurullah Berk, Abidin Dino, Fahrelnissa Zeid, Arif Bedii Kaptan, Orhan Peker, Nejad Devrim, Burhan Doğançay, İbrahim Örs, Cemil Eren, Ömer Uluç, Adnan Çoker, Sadi Çalık, Refik Epikman, Utku Varlık, Mehmet Güleryüz, Nuri İyem, Neşet Günal, Neş’e Erdok, Gürkan Coşkun ( Comet ) ve niceleri …

Güvenlik Görevlisi bütün koleksiyonun 2000 eserin üstünde olduğunu, bunun ancak 250’sinin sergilenebildiğini söyledi. “Neden hiç güvenlik görevlisi yok?” siye sorduğumda, gülerek ” kimse dolaşmaya gelmiyor ki ” diye cevap verdi. 2005 yılında toplam 5000 küsür kişi gezmiş müzeyi. Picasso sergisini dört ayda Türkiye’nin her yerinden 250 bin kişi dolaştı. Türk Güzel Sanatları için ne acı … Resimlerin kime ait olduğunu belirten küçük kimlik kartları A4 üzerine bilgisayardan çıkartılmış kağıtlardı. Kağıtları kesip duvara uhu ile yapıştırmışlar. Tanrım biz bu kadar mı eserlerimizi sergilemekten aciziz !!!

Hata kimde ? Erkan Mumcu Kültür Bakanı iken defalarca söz vermiş binanın restorasyonu için. Geçenlerde Abdüllatif Şener ziyaret etmiş müzeyi. İki trilyonluk ödenek vaadetmiş. İnanalım mı? Peki üniversite idari kadrosu ne yapıyor ?

On gün kadar önce kendisinden düzenli kitap aldığım aslen arkeolog olan bir kitapçımla sohbet ediyorduk. Öyle birşey anlattı ki şok oldum. Dolmabahçe Sarayı’nın tepesinde Özal’ın İstanbul’a hediyesi olan ( ! ) Swiss Hotel inşaatı sırasında tepelerden herkesi şaşırtan yere diklemesine yerleştirilmiş tüpler bulunmuş. Tüpler dipten tünel şeklinde saraya uzanıyormuş. ‘Bunlar ne’ falan demeye kalmadan hepsini söküp atmışlar. (bence başları belaya girmeden alelacele yok etmişlerdir. Yoksa tahmin etmez mi Avrupalı onların ne olabileceğini ?) Daha sonra anlaşılmış ki o tüpler Dolmabahçe Sarayı’nın neme karşı korunması için yapılmış havalandırma bacalarıymış. Bu bacalar sayesinde Saray nemin çürütücü etkisinden korunuyormuş. Zaten denize kaymakta olan yapı şimdi yoğun nem nedeniyle içten içe çürüyor.

İşte böyle zamanlarda çok kızıyorum kendi kendime, çaresizliğime. Ne yapabilirim diye düşünüyorum? Kimin umrunda bina çöküyormuş, orada nefis eserler varmış. Ben ‘Nasıl bir yerde yaşıyorum’ diyorum.:(

NASIL BU KADAR DEĞERSİZLEŞTİRİLEBİLİRİZ KENDİ ÖZ KIYMETLERİMİZİ? NASIL BU KADAR HAR VURUP HARMAN SAVURABİLİRİZ? BİLİNÇSİZ, KÜLTÜRSÜZ VE BOŞ BİR TOPLUM OLMA YOLUNDA NASIL BU KADAR AZİMLE İLERLEYEBİLİRİZ? NEFESİM KESİLİYOR, SİNİRDEN VE HIRSTAN ATEŞ BASIYOR HER TARAFIMA, KALBİM DELİ GİBİ ÇARPIYOR, İSYAN EDİYORUM. ATA’M NEREDESİN ?

Yukarıdan aşağıya : Osman Hamdi ( Mimozalı Kadın ), Rahmi Eyüboğlu, Abidin Dino ( acıyı resmetmek ), Nuri İyem, Neşet Günal ( Baba Oğul ), Fikret Mualla, Fahrelnissa Zeid ( Yaşamın Üç Şekli )

---

5 Nisan 2007 

DÜN ANNEANNEMİ KAYBETTİK 

LEMAN BATUR (1923-2007)

2006

---

17 Şubat 2006

SENE 1988 … SENE 2005

3-C Sınıfı ( Sol aşağıdan yukarı 3. beyazlı ben )

SENE 2005

İstanbul……North Shields Nişantaşı………… 1989 T.E.D. mezunları buluşması

Soldan sağa : Aslı (Valideçeşme ahalisinden), Musal (Ayşe – Valideçeşme ahalisinden ve komşu), Aral (Valideçeşme ahalisinden – ben – parmağını Tolga’nın gözüne sokmaya çalışan), Cenker. Alt sıra sağdan sola : Tolga Güngör

Musal ve Aral – iyisiyle kötüsüyle kaçıncı seneyi devirdik Musal?…20 kaç ?

Canım çok sıkılıyor. Konsere de gitmedim. Çok ama çok sıkılıyorum. Sıkıntı ve mutluluklarım adına 6 parametre belirleyelim: Ben, Aile, O, İş, Arkadaş, Çevre

İşte sıkıntılarımın sıralı listesi : (detaya girmiyorum)

1. Ben
2. Ben
3. Ben
4. O
5. Aile
6. İş
7. Çevre
8. İş
9. İş
10. Aile
11. İş
12. Arkadaş
13. İş
14. Çevre

İstatistiksel olarak bakıldığında sıkıntılarımın % 36’sı iş kaynaklı.

Peki ya mutluluk kaynaklarım?

1. Ben
2. Aile
3. Ben
4. İş
5. Ben
6. Arkadaş
7. İş
8. Arkadaş
9. Ben
10. İş
11. Çevre
12. Ben

Mutluluk kaynaklarımın % 42’sinin kaynağı “Ben” olduğuma göre, bu da genel anlamda kendimle barışık olduğumu gösteriyor.

Bu çalışmadan özellikle bir parametrenin hayatımdaki ağırlığının, kararlarımdaki yönlendiricilik gücünün ne kadar düşük olduğunu çok net görülebilmekte : “O”

Sonuç 1: Düşündürücü ve sonuçlar aslında -iyi veya kötü- “benim genel hayat politikam”
Sonuç 2: Desteğe ihtiyacım var. Kendi kafam en doğru çözümleri üretmeye yetmiyor.
Sonuç 3: Yavaş yavaş acele etmem lazım.

Durumu özetleyen parça Spoon‘dan geliyor;

The way we get by (tıklayın, youtube’a geçecek)

---

15 Kasım 2006 

13 Kasım 2006 

İYİ Kİ DOĞDUN ANNE 

Şöyle baktığımda geçmiş iki aya, seyahat notlarım dışında uzun uzadıya birşeyler yazmamışım. Yazacak çok konu mutlaka ki yaşanmıştır ama ekran başına oturacak kadar dikkatimi toplayamamış olabilirim. Bazen dakikaların adımları bizlerin yetişemeyeceği kadar hızlanıyor; onu mu yakalayım, kendim mi toplayayım, yoksa boşver, vur patlasın, çal oynasın misali iplerimi mi boşlayayım bilemediğim zamanlar diyelim geçen iki ay için. İyi oluyor ara ara, saldım bayıra mevlam kayıra

Oldu Kasım ortası, bugün annemin yaşgünü. İyi ki doğdun anne 62 bitti, 63′den gün alıyorsun artık. Anneme ayakkabı aldım bayıla bayıla. Alırken içimden bir ses kıvrandı “Bir numara büyük al, bir numara büyük al”. ”Aaaa git başımdan” dedim sağduyuma ters ters. Ne oldu? Elbette ki küçük geldi. Tebrikler İpek! Ne sıkıcı bir andır o. Hevesle hediye kutusu açılır, gözler parlar mutlulukla, derken uymayan kalıba ayak yerleştirilmeye çalışılır ısrarla, yüz kızarır, bozarır ve yere doğru bükülmüş gövde belirgin bir mağlubiyet edası ile doğrulur, “Küçük geldi galiba” der cılız ve hayal kırıklığı dolu ses. “Evet galiba,…üzgünüm anne :(” olarak dökülür lüzumsüz kelimeler ağzımdan ve yaşgünü merasimi benim adıma olabildiğince kekre bir şekilde sonlanır.

2006′nın sonuna geliyoruz yavaş yavaş. Aralık ayının önemini ‘benim ilk olarak blog sayfalarına kayıt düşmeye başlamam’ şeklinde özetleyebiliriz. Bunun için ayrı bir tören yapacağım:) Ben kendimi bildim bileli defterlere, sayfalara, olur olmadık her yere birşeyler yazarım. Yazar ve çoğunu da kaybederim. İşte blog sayfaları kendime karşı olan bu umursamazlığımı, dağınıklığımı frenledi, beni sistematize etti, düşünce ve yaşam akışımı tarihsel olarak arşivledi, kısacası kafamın içinde İpek’i çok rahat izler getirdi. Peki bu neyi mi sağladı? Tabii ki kendimi tekrar etmememi, kendime ve hayata yönelik araştırıcı ve geliştirici kimliğimi pekiştirmemi, analitik olmamı, inanılmaz boyutlarda eğlenmemi ve en önemlisi ise dünya ile buluşmamı. ‘Teknolojiyi seviyorum’ derim hep; blog, yazı ile görüntüyü ilk başta beynimde birleştirdi, ardından da ekranda ve beni hiç düşünemeyeceğim ufuklara taşıdı. Bir kısa paragraf yazabilmek için ekran veya kitapların başında geçen saatlerin keyfini sanırım ancak benim gibi o saatleri göz kırpmadan harcayabilenler anlar. Düşünüyorum da, son bir yıldaki serbest zamanlarımın yüzde 50’si blog sayfamın başında geçmiştir herhalde. Sosyalleşme ortamlarının yeknesaklığını, sığlığını, anlamsızlığını kırmanın en güzel yolu insanın kendi beyninin sınırsızlıkları içine dalmasıdır bence. Bu uçsuz bucaksız gezime araç olan Blogger.com’a teşekkür ederim, iyi ki varsın:)

Yarın fabrikaya gideceğim için 05:45′de kalkmam gerekiyor. Mülakatlarım ve toplantılarım var. 13′ünde başladığım bu yazıyı 14 Kasım itibariyle noktalayacağım. Acaba bir kahve mi koysam kendime, uykum kaçar mı? Saat kaç olmuş ? … 00:22 … Ne çabuk geçmiş zaman. Henüz yazmaya başlamıştım. Sanırım hiç kahve içme girişiminde bulunmadan direkt yatsam daha iyi olacak.

---

2 Ocak 2006

TİYATRO PENCERESİ 

---

17 Şubat 2006

TİYATRO PENCERESİNDEN II

Bağdat Hatun

İstanbul Sehir Tiyatrolarının Gürgör Dilmen’in yazdığı Burçin Oraloğlu’nun yönettiği bu sezon sahnelenmeye başlayan “Bağdat Hatun” akıcılığı, temposu, oyuncuları, dekoru, kostümleri, makyajları ve müziği kısacası herşeyi ile çok görkemli bir oyun.

Oyunu sahneye koymak için Şehir Tiyatroları 11. yüzyıla yani oyunun dönemine dair bütün ayrıntılar araştırmış. Oyun için ilk üç aylık kısmında, dönemin giysileri, insan davranışları incelenmiş. Bu araştırmalar ışığında, 250 kostüm ve 200 aksesuar tasarlanmış. Gerçek kılıçlar ve deri giysilerin kullanıldığı oyunda baş rol oyuncuları Burteçin Zoga (Bahadır) ve Aslı Seçkin (Bağdat Hatun) 13 farklı kostümle sahneye çıkıyor. Ayrıca Bağdat Hatun ile o dönem İlhanlı devletinde yaşamış bütün insanlar gerçek giysileriyle tasvir ediliyor.

İktidar tutkusunun bir insana neler yaptırabileceğini ve sonuçlarını İlhanlı ecesi Bağdat Hatun’un penceresinden, tarihinden izlemelisiniz. Üç saatlik oyunun her anını nefesinizi tutarak izliyorsunuz ve bütün sanatçılar birbirinden iyi.
KESİNLİKLE KAÇIRMAYIN. BENİM İZLEDİĞİM OYUNLAR ARASINDA BU SEZON EN BAŞARILISI.

Yaprak Dökümü

İstanbul Şehir Tiyatroları Reşat Nuri Güntekin klasiklerinden “Yaprak Dökümü”nü yine başarı ile sahneye aktarmış.

Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin İstanbul’unda yüksek ahlaki değerlerine sahip çıkmak adına zor bulduğu işinden ayrılan emekli memur Ali Rıza Bey ( Savaş Dinçel ) bu kararı ile ailesini sürüklediği geri dönülmez çıkmazın farkında değildir. Ali Rıza Bey ve eşi Hayriye ( Güzin Özyağcılar) oğulları Şevket’in ( Gürol Güngör ) Ferhunda ( Berrin Koper ) ile istenmeyen evliliğine, kızları Leyla ( Aslıhan Kandemir ) ve Necla ( Sevinç Erbulak ) taşkınlıklarına seyirci kalırlar. Abla Fikret ( Bennu Yıldırımlar ) kötü gidişten kaçmak adına kendi çıkmazına saplanır. Ali Rıza Bey’in gerçeklikten uzak yüksek ahlaki değerleri aileye parasızlığı; ailenin sonbahar yaprakları gibi dökülmesi sonucunu getirir….

Bütün oyuncular birbirinden başarılı ancak Savaş Dinçel Ali Rıza Bey ve Güzin Özyağcılar Hayriye Hanım rolünde seyircinin de alkışları ile onayladığı gibi muhteşemdiler.

Yaprak Dökümü’nü bir de bu kadrodan izleyin.

---

20 Nisan 2006

ÜZÜCÜ VE DÜŞÜNDÜRÜCÜ 

Son günlerde iş hayatımda peşpeşe son derece içerlediğim birkaç bilgi ve haber aldım. Bir İK’cı olarak herkesin çalışmalarını takip etmekle sorumlu iken, benim yaptığım çalışmaların takipsizliği üzerine biraz düşünmem gerekiyor sanırım. Aynı anda çok sayıda tepe yönetici ile “tek başına” çalışmak zorunda kalan kişilerin ortak problemi olmalı benimkisi. Beş yöneticiden sadece ikisinin sizin kariyeriniz üzerinize karar verebiliyor olması ve siz onlarla az çalıştığınızda diğer üç yöneticiye harcadığınız eforun hiç dikkate alınmaması gerçek sıkıntı konusu. Kafası bir anda çok fazla, apayrı nitelikteki konuya çalışabilme yeteneği olan kişilerin karşılaştığı sorunum, ne kadar komik ki genelde biz İK’cıların yetenek dediği ve kariyer planlamasında çok sevdiğimiz ve aradığımız bir özelliktir. Maalesef bu yetenek / kapasite etrafta takdir edecek kimse olmadığı zaman ayağınıza dolanır ve sizi tepe taklak yere düşürür. Sırtınızın sıvazlanmasını beklerken, bir bakarsınız dövülüyorsunuz.

2005 iş yoğunluğu bakımından benim aşırı hırpalandığım bir yıl oldu. Sorumluluk alanıma 2005 başı itibariyle giren dağınık bir firmanın İK Sistemini kurmak, ISO belgesi almak, hiç ilgili olmadığım bir sektöre girerek, sektör üzerine sempozyum ve aktiviteler düzenlemek ve halihazırdaki işlerimi de mümkün olduğunca aksatmadan yürütmek canımı burnumdan getirdi. Ancak şu an görüyorum ki bütün bu emeğimin, kurdeşen dökmelerimin bana hiçbir geri dönüşü olmamış. Hatta tam tersi odağım dağıldığı için ‘gözden düşme ve itibar yitirme‘ gibi bir durumla karşı karşıyayım. Üzücü ve düşündürücü.

Sanırım hayatta oynayacağımız trübünleri ve nasıl oynayacağımızı çok iyi seçmeliyiz. Çok çalışkan, çok güleryüzlü, çok dürüst, çok içten, çok olumlu olmamalıyız mı yoksa ? Karşılaştığım durumlar bana aslında pozcu, aktrist, ağzı bol, icraatı az, kasıntı, iş seçen, saygısız ve yalancı insan olmanın daha çok prim yaptığını gösteriyor. Gözlemledim ki oynadığınız tribüne iyi olmak yetiyor gerisine kan kustursanız bile.

Tabii ki bugünden sonra ben de karakter olarak bir değişiklik olmaz, benim bireysel sistemim çok yönlülük, çalışkanlık, dürüstlük, gelişim ve güleryüz üzerine kurulu. İş hayatında karşılaştığımız insanların bakış, düşünüş açılarından (açısızlıklarından) ve sistemlerden öte, sarfedilen emek karşılığını -öyle olmasa böyle- mutlaka bulur diye olumlu düşünmeye devam edeceğim.

Eğer hayat ektiğini biçmek tezinden hareketle işliyorsa, kendi getirilerim adına baktığımda son derece büyük verimsizlikle sonuçlanan bir manzara çıkıyor karşıma. Bu olumsuz görüntü bana yanlış yerde bir şeyler ekmeye çalıştığımı da işaret ediyor haliyle. Sağduyuma kulak verirsem bana “bekle, gör ” politikasını uygula diyor. Çürük diş ağızda, akacak kan nasıl olsa damarda durmaz.

---

4 Nisan 2006 

ÜÇ YIL ÖNCE BIRAKTIĞIM YERDEN 

Peki

Şimdi ne yapacağız? Ben ne yapmalıyım?

Benim için lütfen endişelenme. Kimsenin yaklaşamayacağı kadar ürkütücü biriyim ben :)(: … Ürkmekte de haklılar belki. Ağır atın çiftesi pek olurmuş.

Bir süreliğine yazmayacağım. Küçük bir tatil diyelim.

---

1 Eylül 2006

THE CRUEL HUNTER

Datça Aktur – mum’s beloved cat “Zeytin” ( Olive ) after ducks …

Mum loves Zeytin more than us.

Well, another option, at that moment Zeytin might be thinking he is a duck too.

– Sorry Zeytin, you better accept the reality, you are just a giant, spoiled cat”

We all know after 39 years dad is still in love with mum. ! Lots of Emel …dad scanned them…

And we all know I look like mum a lot.

02.09.2006

I’m at work. It’s been raining for hours. I may not go to the Rock’n Coke Festival. I think Muse can survive without me but I’m not sure if they can rescue me from drawning in mud.

I couldn’t take shower this morning. (I hate cold water) My gas had been cut off or something wrong with the general city system. I don’t understand and the situation bored me so much, going to a muddy festival do not attract me at all.

What a wonderful way to start the weekend …

---

2 Mart 2006

ŞUURSUZ

İki gece önce rüyamda yer sarsıldı
Dizi dizi gökdelenler peşi sıra devrildiler
Ben yürüdüm
Gökyüzü aydınlık, ruhum ise çok sakindi

Kızıldereliler der ki
yer sarsılması hayat adına temel prensiplerde oynamadır
hatta yakınlardaki olası büyük değişimin habercisi

yani şimdi oturup değişimi mi beklemeliyim?
yoksa ben önce davranıp zaten değişim geliyor diyerek taşların yerlerini mi oynatmalıyım?
kararsız kaldım.

Oysa rüyam bilmiyor ki bende yıllardır bitmeyen bir deprem var
Sürekli değişmekten de zaten çok yoruldum
Beynime söylemeliyiz
böyle şuursuz rüyalar ile aklımı meşgul etmesin.

---

23 Mart 2006

EKRAN BAŞINDA GEÇEN DAKİKALAR 

Bugün gittiğim web tasarımı kursu windows publisher’ı anlatan sekiz saatlik bir paket. Kısacası Mr. Gates herkesi kendi web sitesini yapabilir kılmış bu programla. Word ve excel’i kullanmakta olanlar publisher sayesinde hazır template ( kodlar) üzerinden hiç de fena olmayan web siteleri hazırlayabilir.

Evdeki bilgisayarımda publisher yok maalesef. Ofisdekinde de bulunmuyordu ancak kurstan çıkar çıkmaz ofise gidip bilgi işlemden bana publisher yüklemelerini istedim. Sağolsunlar yarı rica, yarı tehdit (! , göndermemi istedikleri pahalı eğitimler var da) yüklettim. Yarın ki derste blogger.com üzerinden nasıl web sitesi yayınlatabileceğimi öğreneceğim.

Publisher’da 25-30 tane sayfa dizaynı var. Seçtiğiniz bir tanesinin üzerinden istediğiniz kadar sayfa ile web sitesi yapabiliyorsunuz. Mesela benim blogger’daki sayfama sürekli yazı ekliyorum, uzadıkça uzuyor. Oysa isterdimki gezi yazılarım, güzel sanatlar, serbest köşe, günlük gibi konu başlıkları ile kendi içinde organize bir web sitesi yapabileyim. Tabii kod yazmayı bilenler blog üzerinden de kendilerine çok daha gelişmiş şeyler hazırlıyorlar. Ben kod yazmayı bilmiyorum. Öğrenmek istediğimi de sanmıyorum. Bu nedenlerle publisher benim gibiler için ideal çözüm. Dört saatlik ilk dersin sonundaki onbeş dakika içinde kendime 5 sayfalık bir web sitesi oluşturmuştum bile. Hareket serbestisi olunca insanın içinden o kadar çok şey yapmak geliyor ki.

Acaba evdeki bilgisayarımı publisher yüklemeleri için bilgi işleme mi götürsem ? Internette bedava download aradım yok. Ahh…çok dertliyim çok. Ben windows publisher istiyorum.

Aslında internette bedava kod da bulunabiliyor. Ama ben kodların ne anlama geldiğini de bilmediğim için ezbere kodları kopyalayarak veya yanlış bir silme işlemi yüzünden bugüne kadar ki bütün yazılarımı kaybetmek istemiyorum.

Önümüzdeki günlerde konu üzerine çalışmalarım devam edecek. Belki bir domain alırım. Ne olacak benim sonum acaba ? Günümün kaç saati bilgisayar başında geçiyor ?

Mayıs ayında şirkette 28 kişiyi ( ben de dahil )24 saatlik ileri excel kursuna gönderiyorum. Excel 2003′de tepe menüdeki data (veri)’nın altında yer alan ” Özet tablo ve grafik raporu” seçeneğini en etkin şekilde kullanabilmek istiyorum. Örneğin benden şöyle birşey istenirse : 2001 – 2003 – 2005 3. dönemleri itibariyle iç anadolu bölgede aylık 500.000-1.000.000 YTL satış yapan bayiler ile ege bölgede 500.000-1.000.000 YTL satış yapan bayilerin şu an maaşları 700 -900 YTL arasında olan çalışanlarının sayılarını karşılaştıralım…. hadi bakalım …bu kadar çok parametre yer alan bir raporu en kısa sürede ancak SAP veya benzeri yazılımlar çıkartır. Ama excelin özet tablo ve grafik komutu da istenen raporu 3 saniyede hazır edebiliyor. (tabii ki gerekli verilerin özet tablo mantığına uygun bir excel tablosunda işleniyor olması lazım.) İstenirse il il bölerek, istenirse çalışan ad soyadlarına kadar. Bir de sonuçların grafiklerini istiyorum diyebilirsiniz. Tamam, hemen Bence excel şu dünya üzerindeki en inanılmaz program.

Benim bu sohbetimin kimsenin ilgisini çekeceğini sanmadığım için kesiyorum. Çocuk bazen böyle kendini kaybediyor işte. Zannediyor ki excel herkesi kendisi gibi coşturacak. !

---

---

26 Mayıs 2006

AJANDA 

---

5 Mayıs 2006

GULBENKİAN MÜZESİ 

Anadolu’nun çeşitli eski camilerinden mihrap, mimber ve duvarlarından kırılarak, sökülerek çalınan 15., 16., 17. yüzyıllarına ait İznik çinilerilerimize ait bir dev koleksiyon kimde ve nerede dersiniz ? 1869 Üsküdar doğumlu Ermeni asıllı Calouste Gulbenkian’nın Lizbon’da kurduğu Gulbenkian Müzesinde.

Müze çok büyük bir botanik bahçesi içindeki iki büyük çirkin betonarme binadan oluşuyor. (çirkin çünkü yapıların Lizbon mimarisi, doğa veya genel estetik ile hiçbir uyumlu tarafı yok) Modern Sanat ve Gulbenkian Koleksiyonları ayrı binalarda sergileniyor.

Müzeyi dolaşırken hırsımdan, sinirimden “hırsızlar” diye bağırmak geldi içimden. Hiç unutmuyorum, daha geçen aylarda Konya’da restorasyon halindeki eski bir caminin duvarlarını kaplayan İznik çinilerinin kırılarak çalındığını yetkili gözyaşları arasında televizyon kameralarına anlatmıştı. Acaba onları da Gulbenkian ailesi mi satın aldı ve kendi müzelerinin duvarlarına yerleştirdi ? Neden çinileri tanıtan küçük tanıtım etiketlerine -Turkey, Iznik- ibaresi yanına hangi camiden söküldükleri bilgisi de yazılmamış acaba diye düşünmeden edemedim ? !!!! Aleni -hırsızlığa iştirak- suçundan sıyrılmanın en kültür dolu yolu bu herhalde … müze açmak .

Pera Müzesindeki Kıraç çini koleksiyonunun vasatlığını Gulbenkian koleksiyonunu görünce anlıyor insan. 15., 16. yy’lardan kalma tabak, kase, testi, vs ile dolu olan koleksiyon büyüleyici. Pera Müzesindeki en eski eser 17. yüzyıla aitti. (1 adet) .

Gulbenkian Koleksiyonu’nun Osmanlı dönemine ait olup ‘duvarlardan sökülemeyen nitelikteki’ en seçkin eserleri 14 Nisan-28 mayıs tarihleri arasında Sakıp Sabancı Müzesin’de sergileniyor ve yarın bilin ben nereye gidiyorum ? … Sakıp Sabancı Müzesi’ne

(16.10.2023 not: Modern mimari deyince aklıma artık tek bir isim geliyor; sevgili mimar Hasan Çalışlar. Yıllar sonra bu yazımı okurken sağlam bir kahkaha patlattım, aklımda da o ?  çok merak ediyorum şu anda Portekiz’in en değerli modern mimari örneklerinden kabul edilen müzeyi benim “çok çirkin betonarme bina” olarak tanımlamam hakkında kendisi ne derdi acaba? …. Tahminim “yuh çüş” deyip içinden, hızını da alamazdı üstelik devam ederdi “Cehaletin gözü kör olsun, modern mimariden anlamayan ahmaklar per perişan sefil olsun” . … ? Olsun ? ? … sefil de değil ölü taklidi yapıyorum ⚰️ )

28 Ekim 2007

DOSTLUK ÜZERİNE 

Tarihe mal olmuş farklı alanlarda ünlü insanların söylemiş olduğu sözleri okumayı herkes gibi ben de çok severim. Hatta bu şekilde içeriğinde sadece güzel söylemleri barındıran 5-6 kitabım var kütüphanemde. Zaman zaman birini açıp içerisinde dolaşarak kafama nefes aldırıyorum.

28 Ekim pazar sabahı bahsini ettiğim kitaplarımdan biri elime değiverdi, sayfalarını karıştırdım ve “Dostluk” başlığı altındaki sözlere takıldım. Belki algımdaki bu seçiciliğinin nedeni Facebook sayesinde 25 yıldır hiç konuşmadığım ancak çok sevdiğimi hatırladığım ilkokul arkadaşlarım Deniz Özenbaş, Koray Arıkan ile sanki dün berabermişiz gibi yazışabilmemdi. Büyük bir sevgi ve saygı yumağı içinde hissettim kendimi, büyük bir zenginlik…İşte bu nedenle elime gelen “Dostluk” üzerine söylenmiş sözlerden bazılarını bloguma aktarmak istedim;

• Sevgin yoksa dost arama. Sadi
• Dostluk, kanatsız sevgidir. Byron
• Sunulmuş saygıdır dostluk. S.Expery
• Dostluk, iki vücutta müşterek bir ruha benzer. Aristo
• Yanımda yürü ve yanlızca dostum kal. Albert Camus
  
• Dost kazanmanın tek yolu dost kalabilmektir. Emerson
• Kendine dost olan, bilin ki herkese dosttur. Seneca
• Bir dostta yanılmak, dostlarını yanıltmaktan iyidir. Goethe (bu çok ama çok katıldığım bir söz)
  
• İçinde bir dostu barındıran ev mutludur. R. Waldo Emerson
• Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim. Cervantes
• Senin gerçek dostun sana ayıplarını gösterendir. Ebu Cafer-i Sümani
• Düşmanının bilmesini istemediğin şeyi dostuna söyleme. Schopenhaur (İşte Schopenhaur’u bu yüzden seviyorum; son derece karamsar ancak bir o kadar da gerçekçi)
• Gerçek dostlukta adi insanların alamayacakları bir tat vardır. La Bruyere
• Dostluk iyi kimseler arasında çarçabuk temelleşir, güçlükle yıkılır. Beydeba
• Sönmüş dostluklar üzerine aşılanmış kin ağacı en öldürücü yemişleri verir. Doris Lessing (bir kadından ne doğru bir söz)
• Güller, laleler, karanfiller, bütün çiçekler solar. Çelik ve demir kırılır ama gerçek dostluk ne solar, ne de kırılır. Nietzsche
• Gerçek dostluklar, iyi günlerinizde, davet edince sizi ziyaret ederler, kara günlerinizde davetsiz gelirler.Theopmrastur.
  
• Bir dostun üzüntüsüne kim olursa katılır; bir dostun başarılarına ise ancak yüksek ruhta olanlar katılır. Oscar Wilde
• Kardeşlerimi Allah yarattı, fakat dostlarımı ben buldum. Goethe
• Dostluğun kolları birbirimizi dünyanın bir ucundan bir ucuna kucaklayabilecek kadar uzundur. Montaigne
• Fenalıklardan uzak duran ve daima verdiği sözü yerine getiren insanlarla dostluk etmeliyiz. Hz. Ali
• En vefalı dostumuz gölgemizdir, o da yoldşlık etmek için güneşli havaları bekler. Cenap Şahabettin ( C.Şahabettin’den yine karanlık ama fazlasıyla bireyin kendisini yargılamasını sağlayan gerçekçi bir söz)
• İnsan hiçbir yerde kendisinden iyi dost bulamaz. Charles Dickens

Bana göre insan etrafındaki dostluklarını düşünmeden önce yine dönüp kendisine bakmalıdır. Koyu renkle belirttiğim iki cümle aslında dostluk kavramının temelini bizim için vurguluyor. Acaba birey olarak kendimizin ne kadar dostuyuz? Kendi doğru edimlerimiz yanında yanlışlıklarımızla ne derece yüzleşebiliyoruz ?

Ben kendi hayatım adına “gereksiz, kafasını kullanamayan, yalancı” nitelikteki eski arkadaşlarımı gündelik hayatımdan silmekte hiçbir sakınca görmüyorum. Kimsinin politik olup, olur olmadık herkes ile “arkadaş kalmak” gibi benimsediği tavır benim hayat tarzıma uymuyor. Yüzüne gülüp arkasından elli tane laf eden kişiler benim gözümde “yetersiz” kişilikleri ile hayat adına sadece üstümdeki birer parazit olabililer. Burada tekrar dönüp dolaşıp işime geliyorum. Bu güne kadar binlerce kişi ile profesyonel teknikleri ile mülakat yapan biri olarak dost yapılı insanların nasıl bir bedensel ve zihinsel frekans taşıdıklarını birkaç kelime ile anlatabilirim. Şu üç zıt karakter özelliğini taşıyan insanlar birbirleri ile asla dost olamaz. “Aptal-akıllı”, “dürüst-yalancı”, “tembel-çalışkan”. Burada zıtlıklardan iki grup oluşturabiliriz. ‘Aptal, yalancı ve tembel’ olanlara birinci grup, ‘akıllı, dürüst ve çalışkanlara’ ikinci grup dersek, birinci grup ikinci grup üzerinden büyük fayda sağlar ve ikinci gruba büyük ölçüde zarar verir. Ancak uzun vadede bakıldığında ikinci gruptakiler birinci grup yüzünden yaşadıkları berbat olaylar nedeniyle hayatlarına son derece güçlenmiş ve zor da olsa üstlerindeki birinci grup parazitlerini atmış vaziyette devam ederler. Sonuçta uzun vadede ikinci grup yani “iyiler”, birinci gruptan yani “kötülerden” yakasını kurtarmış şekilde ve bünyelerine kattıkları büyük güç sayesinde de ciddi anlamda ilerlerler diyebiliriz.

Sözlerimi “Tanrı ve aklınız sizi kötülerden korusun” diyerek bitiriyorum. İyi pazarlar …

---

27 Ekim 2007 

YENİ BİR DİL ÖĞRENMEK 

---

2 Aralık 2006 

YARADILIŞ 

18 Mayıs 2006 

TÜRKİYE’DE YAŞAMAK

Atatürk’ün laik, çalışkan, sağduyulu, üretken Türk çocuklarıyız biz.

En büyük düşmanımız “eğitimsiz” cahiller ile nasıl savaşabileceğimizi çok iyi düşünmeliyiz. “Okumuş” cahiller topluluğuna ise çok daha fazla dikkat etmeliyiz.

“Bana dokunmayan yılan bin yıl yaşasın, menfaatim neredeyse, ben oradayım” diyerek meydanı üç-beş ayağı takunyalıya bırakmaya meyilli olan gerçek iç düşmanlarımızı iyi tespit etmeliyiz.

Neyin gerçek, neyin dayatma, neyin saptırma, neyin yalan olduğunu iyi ayırt etmeliyiz.

Bu ülkeye sahip çıkmalıyız. Onun için emek sarfetmeliyiz. Başka Türkiye yok.

Türkiye’de yaşamak, Türkiye’yi; yönetim sistemini, temel ideolojisini, toplumsal yapısını, hukukunu, iç-dış politikasını, siyasetçisini, bürokratını, tarihini, ekonomik-ticari yapısını öğrenmek, takip etmektir, apolitize olmamaktır.

Politika yapmak ve üretmek ehil olmayan ellere bırakılırsa, Türkiye’de silahlar konuşmaya, ehil insanlar artan ivme ile katledilmeye başlar. İktidarın Türkiye’nin kuruluş temelleri ile örtüşmeyen bozuk ideolojisine karşı verilen mücadelede, cehpenin en ön safhasındaki hukukçularımız sürekli hedef alınmaktadır. Bir ülkede hukuk yitirilirse düzen kalmaz. Cehaletin hakim olduğu, “laikliğin yeniden yorumlandığı” bir Türkiye’de kimse hayatından bir daha ‘keyif’ alamaz.

Bu ülkeye neden asker hep sahip çıkmak zorunda bırakılmaktadır? Neden halk tepkisizliğinin, umursamazlığının, cahilliği ve tembelliğinin yükünü sürekli hammal gibi askere taşıtma eğilimindedir?

Lütfen medeniyetler, kültürler, dinler, mezhepler, diller, ırklar mozaği olan nadide Türkiye’ye hakettiği değeri verelim, vatan ve demokrasi unsurlarımızı küçük düşürücü gelişmelere seyirci kalmayalım.

Erken veya değil, seçimlerde tabanı merkezde yer almayan, ideolojisi bozuk mevcut iktidara karşı, merkezdeki sol veya sağ hangi parti bünyesinde olursa olsun, çalışalım.

1990′lı yılların başlarındaki demeçlerde yer alan ‘kanlı’ süreç mi başlamıştır? Bugün hukuk adamlarına döndürülen silahın, yarın da bana doğrultulması ihtimalini artık düşünmeye başlamalı mıyım? “Geldikleri gibi gidecekleri” ana kadar kaç tane kayıp vereceğiz? Önümüzdeki üç yıl içinde düşecekleri ekonomik, dış politik ve sosyal aciziyetten onları büyük patron “Gülen” mi kurtaracak? Kimlerin kurtları vadide, kimlerin ki hoca kapılarında ne dolaplar çevirmektedir? Cumhurbaşkanı çevrilen hangi dolabın gerisinden çıkacaktır? Türkiye’nin değil, sadece büyük şehir varoşlarının temsilcisi olan iktidar, Cumhurbaşkanlığı koltuğuna kendi muhitinden çatal bıçak tutmasını bilen, kokmayan ve eşini dövmeyen birini bulup oturtabilecek midir? Veya o koltuğa bir kadını yerleştirecek kadar zekice politik ve stratejik manevrayı üretebilecek midir? Cevap: Hayır çünkü kara çarşaf içinde Fatih’de dolaşmakta, kadınların elini sıkmamakta, kız çocuklarını okula göndermemekte olan tabanının tepesine bir kadın gelmesini sindirmesi imkansızdır.

Dindarların saflığı ile dincilerin sinsiliği arasındaki farkı anlayamamak ise maalesef milletimizin en büyük problemidir. “Bu adamlar fena çalışmıyor” diyenlerin, dinci kitlenin devletin iç yapısındaki cahil-eğitimsiz-vasıfsız kadrolaşmasının farkında olmadığı nettir. Tepe bürokratik kadroları boşaltarak, yerlerine yerleştirecek insan kaynakları da olmadığı için ne olduğu, ne yaptığı belirsiz “vekil” ler atayarak yönetsel boşluk yaratmakta olduklarını hiç kimse düşünmemektedir. Eğer İstanbul Kültür A.Ş’nin -kültür dolu-, ne, kim olduğu meçhul, limon kolonyası kokan Genel Müdürü “Buraya harcanan paralar boşuna” diyebiliyorsa, ya kurulmaya çalışılan sistemde, ya bu genel müdürde veya her ikisinde ciddi problem var demektir.

Kendini baş dindar ilan edip, beş vakit namazında olan, karısı, kızlarını kapatan adamlar, karşılarında bekar ve özgür hayata sahip olan beni görünce, kendi tabirleriyle “dostluk” ilişkisi kurmak gibi tavırla yaklaşma cüretini gösterebiliyorsa, ben bu sözde “dini bütün” kitlenin gelmişi, geçmiş ve olası geleceğini dağıtırım. Bu nedenle benim karşıma geçip kimse, din, Allah, türban, kitap demesin, midem bulanıyor. Keşke şu beyinsizlerden birinin şok edici konuşmasını kaydetmiş olup “cinsel taciz” davası açabilseydim. Keşke Türkiye’de zihni açık, kendine güvenen, bekar ve Atatürkçü bir kadın olarak yaşamanın ne demek olduğunu sinirlerime hakim olup anlatabilseydim.

“Cami duvarına işemek” diye bir deyim vardır, biz kendi cami duvarımıza işetmeyi bırakın, duvarı tepkisizliğimizle takunyalıların umumi açık tuvaleti haline döndürdük. Bu son alınan -can- ise artık büyük abdest oluyor.

.

Not: 20.10.2023 – Patron ‘Gülen’in çöküşü on yedi yıl öncesine göre tek fark. Yukarıdaki kelimeleri yazan saf zihnim on yedi yıl içinde öyle şeyler yaşadı ve gördü ki, şu anda memleketimin insanını, durumunu, dünyayı çok sakin takip ediyorum ve aklımı zağlıyorum. 

---

10 Nisan 2006

SESSİZLİK 

Sessizlik … çünkü eminim

Eğer bir düşünce tartışması, olması gerektiği formattan çıkıp kinsel dayatma ve cezalandırmaya dönüyorsa konuşulacak tek bir kelime bile kalmamıştır. Aklın varlığının kin duyguları ile sıfırlandığı bir diyalog ve ortamda bana yer yoktur. Düşünceler müzakere edilir ama duygular asla. Yıllar boyunca çeşitli dönemlerde sarfedilen duygusal dalgalanmalardan kaynaklı ağır sözler zamana kum taneleri gibi yayılır.

Duygular için değil ama düşünceler için mücadele etmeye değer. Eğer ben hala nefes alabiliyorsam, eğer bugün şu klavyenin başında oturup yazı yazabiliyorsam, eğer Aral veya Batur olmanın ötesinde kendime “İpek” olduğumu kanıtladıysam ve eğer bir gün gözlerimi üzerinde yürüdüğüm dünyaya kapatacaksam, bu, yıllar boyunca parça parça edilen ruhumdan akıtılan acı pahasına mücadelemden vazgeçmediğim için olacak, karşımdaki her kim olursa olsun.

---

4 Nisan 2009

DÜNYA TARİHİNİN EN KANLI İSYANI 

Ondokuzuncu yüzyılda meydana gelen en büyük savaşlar devletler arasında değil, devletler içinde gerçekleşti. Bunlardan birisi Amerikan İç Savaşıdır. 600 bin civarında insanın öldüğü bu savaşı hemen hemen bütün dünya üzerine çevrilen film, belgesel veya dizilerden bilir. Öte yandan Çin dışında pek bilinmeyen 1850-1864 yılları arası süren Taiping İsyanında 20-30 milyon civarı insanın öldüğü tahmin edilmektedir.

Taiping isyanının nedeni ne açlık, ne yoksulluktu. İsyanın mimarı Hung Hsui-Chuan kendisine yüksek hedefler koymuş ama 1828-43 yılları arasında girdiği dört devlet memuriyeti imtihanında da başarısız olmuş sıradan bir Çinliydi. Bürokrat olamayınca bir köyde öğretmenlik yapmak zorunda kaldı. Gittiği köyde Amerikalı Baptist bir misyoner ile tanıştı ve onun anlattıklarından etkilendi. Hıristiyanlık hakkında öğrendiklerini Konfüçyüs, Budizm, Çin kültürü ve vatanseverliği ile harmanladı. Kensini İsa’nın genç kardeşi olarak ilan etti. Bu amatör teolog ve asker şehirlerden ziyade kırsal kesimi kontrol edebilirse, toprağı eşit biçimde paylaştırabileceğini ve yeni yerleşim merkezleri kurabileceğini düşündü. Dolaştığı yerlerde halkı “Dünyadaki Barış Dolu Cennet Krallığı”na yönlendirmeye başladı. Çince’de barış ‘taiping’ demektir ve Hung’un isyanına bu isimle anılmıştır.

Hung’un hareketi hızla güney ve Orta Çin’in özellikle kırsal kesiminde yayıldı. Kasaba kasaba, şehir şehir dolaşan Hung’un askerlerinin sayısı kısa sürede bir milyonu geçti. İsyankarlar o dönemde başta olan Qing Hanedanına karşı ufak tefek zaferler bile kazandı. Bu süreçte Qing Hanedanı askerlerine İngiliz ve Fransızlar da destek verdi. 1 Haziran 1864′de savaş ile geçen on dört yılın sonunda, Hung büyük bir yenilgiye uğradı ve aynı gün intihar etti. Ancak Taiping hareketi Hung’un ölümünden sonra Çinli entellektüel ve muhaliflerden destek görmeye başladı. Hung’un ortaya koyduğu örnekten çok etkilenen milliyetçi Dr. Sun Yatsen yaklaşık yarım yüzyıl sonra Çin İmparatorunu tahttan indirmeyi başardı. Milliyetçi cumhuriyeti fesheden komünistler bile Hung’un başlattığı akımdan etkilenmiştir.

---

23 NİSAN 2006

23 NİSAN 

Yaşgünüm güzel geçti.

Sabah Mutfak Kültürü Atölyesi’nin ilk toplantısına katıldım. Bahar Yaka’nın Bakırköy’deki Miss Caramal isimli glutensiz ürünler imal ettiği sevimli dükkanında 17 mutfak kültürü sever bir araya geldik. Hocamız şef Emrullah Gümüştaş ile tanıştık, o açılış babında biraz mutfak kültürü hakkında konuştu, biz dinledik, o ekşi-tatlı-acılı sahanda yumurta pişirdi, biz yedik. ( Bahar Yaka’nın bizleri doyurmak için hazırladıklarını da unutmamak lazım ). Hocamız bize gelecek ay için ödev verdi, biz ise ödev konumuzu kendimiz seçtik. Ben Türk peynirleri üzerine bir araştırma yapacağım. Herkes seçtiği konu hakkındaki çalışmasını birbiri ile paylaşacak. Bu süreç her ay devam edecek. Düşünüyorum da sonunda harika bir kaynakça oluşacak herhalde. Bir sonraki toplantının 28 Mayıs’da olmasına karar verdik. Ancak Mayıs ayının 7’sinde Feshane’de gerçekleşecek olan Osmanlı-Türk Mutfağı Etkinlik ve Yarışmasına biz de izleyici, tadıcı, etrafı karıştırıcı olarak gideceğiz. Grup çok hoş insanlardan oluşuyor. Bahar Hanım 23 Nisan’nın yaşgünüm ve benim de bir şarap sever olduğumu bildiği için grup adına bana ahşap gövdeli bir turpişon almış. Böyle zarif bir davranış bana sanki iki kanat taktı ve ayaklarımı yerden kesti.

Toplantı sonrasında ağzım kulaklarımda anneanneme, Bağdat caddesine geçmek üzere Bakırköy Deniz Otobüslerine gittim. Üst geçitten sahil tarafına ulaştığımda çingene kadınlar önüme çıktı. Tam yanlarından geçerken biri elimi tuttu. Şaşırdım. “Aç avcunu ” dedi. “Ay yok ” dedim elimi çekmeye çalışarak. Bırakmadı. “Ben inanmıyorum, hem korkuyorum, istemiyorum” diye elimi yine çekmeye çalıştım. Peşpeşe bir sürü tam çözemediğim şeyler söylemeye başladı kafiyeli. Ne diyor diye anlamaya çalışırken parmaklarımı araladı. “Sıkılmışsın, üstünden atıyorsun, büyük mutluluk var, haram para yemiyorsun, çok çalışıyorsun, nazarın çok, herkesi kendin gibi temiz biliyorsun, herkese dostluk gösteriyorsun ama değil, uzun boylu esmer kadına dikkat et. Büyük hastalık geçirmişsin, geçmiş olsun, bu kadar” dedi. Elime bir çiçek tutuşturdu ve tabii ki yaptığımız sıkı pazarlık sonucu parasını da aldı. Acaba ben aptal mıyım?

Anneannemin evindeki inşaat yüzünden yerle gök birbirine karışmıştı. Dedemin kütüphanesi olduğu gibi salona taşınmış. Her yer öteberi dolu. Mutfak dağınık. Anneannem 1970′lere ait gazete kupürlerini bulmuş dedemin kestiği. Kah güldük, kah hüzünlendik, dedemi andık. Büyük dayı ve eşi geldi. Kek, çörek yedik, çay içtik. “Eh” dedim, “yolcu yolunda gerek, ben kalkayım”.

Bizim tarafa geçtiğimde “acaba sinema mı yapsam” diyerek G-mall’a gittim. Ayşe ile telefonda konuşurken tanıdık bir sima önümde durdu. Dikkatle bakmadım ama sonradan “Ben bu kişiyi bir yerden tanıyorum” diye kaşlarım çatıldı. Derken bir şimşek çaktı kafamda. Ergün. Sonra kendimi ayıpladım, kaç yıl geçti aradan? Yedi? Değişmiş, zaten zayıftı daha da zayıflamış. Ben anlamıyorum, erkekler galiba kadınların çok fit tiplerden hoşlandığını sanıyor. Oysa ki yanılıyorlar. Erkeğe kararınca fazla kilo bence çok yakışır. Kadın içinde aynı şey geçerli. Hayatı dolu dolu, en içinden yaşayan insanların abartmadan aldıkları fazla kiloları onlara çok yakışır. İnsanların kapladığı hacim, onların etkileme ve kalıcılık gücü ile doğru orantılıdır. Belki benim fazla kilolarım olduğu için bana böyle geliyor olabilir ama ben kendimden genelde memnunum. Hatta “ah üç-beş kilo versem ne güzel olur”, “keşke bacaklarım ince ve uzun olsaydı” diye kafamda sözde sıkıntılar yaratmak bile hoş. Mükemmel olmak adına sunilik kostümünü üstüne giyen, estetik üstüne estetik olan, aç dolaşan insanlar sağlıkları, mutlulukları ve doğallıkları ile oynayarak aslında ne büyük riske atıyorlar kendilerini. Benim yaşım ilerliyor. Sağlığımın bozuk olduğu dönemlerden kalan çeşitli izlerime yaşla beraber gelenlerde ekleniyor şimdi. Ben her sabah aynaya baktığımda “Sen yaşıyorsun İpek” diyorum gülerek. Yaşayabilmek en büyük armağan, en büyük mutluluk. İyi ki doğdum.

 

---

16 Şubat 2009

DAVID FINCHER’IN BENJAMİN BUTTON’UN TUHAF HİKAYESİ ÜZERİNE

Bugün öğleden sonra Yaprak’ı anneanne ve dedeye bırakarak, kelime yerinde ise adeta uçarcasına David Fincher’ın yönettiği, senaryosunu Oscar ödüllü Eric Roth ve Robin Swicord’un yazdığı, başrollerini Brad Pitt (Benjamin Button), Cate Blanchett (Daisy), Taraji P. Henson (Queenie), Julia Ormond (Caroline), Jason Flemyng (Thomas Button), Elias Koteas (Mösyö Gateau) ve Tilda Swinton’ın (Elizabeth Abbott) paylaştığı “Benjamin Button’un Tuhaf Hikayesi”‘ne gittim.

Evettt, her zamanki gibi film için kuşbakışı yorumum “çok olumlu”, zaten şimdiye kadar bloguma “bu film kötüydü” diye hiç yazmadım çünkü kötü olacağını hissettiğim hiçbir filme gitmiyorum, izlemiyorum.  “Benjamin Button’ın Tuhaf Hikayesi” inde, ana hikaye içinde anlatılan ufak hikayecikler beni çok etkiledi diye yazarak aklımdakileri klavyeye ve ekrana dökmeye başlayabilirim. Film içine serpiştirilmiş, kimi zaman ana hikaye ile doğrudan ilgili, kimi zaman da ilgisiz görünen minik senaryocuklar ve sözkonusu senaryocuklarda kullanılan çekim tekniklerinin farklılığı ayrı bir canlılık katıyor akışa. Hollywood’un son dönemde gerek filmler, gerek dizilerde çok kullandığı yarı espirili, yarı mesaj içeren bu küçük pencerecikler kimi zaman ağırlaşan tempoda bir serin meltem gibi ferahlatıyor izleyiciyi. (Örneğin hayatı boyunca yedi defa yıldırım çarpan ihtiyarın film boyunca devam eden ve en dramatik sahnelerde birden yüzünüzde gülümsemeye neden olan minik hikayesi ).

İkinci üstünde durmadan edemeyeceğim nokta ise film boyunca Brad Pitt, Cate Blanchett ve Taraji P. Henson’a uygulanan mükemmel nitelikteki makyaj. Hatta bir ara kendi kendime “olamaz, kesin bilgisayar hileleri vardır” bile dediğimi itiraf ediyorum. Elbet filmin başında çocuk ama yaşlı Benjamin’nin yüzü ile vücudu farklı kişilerde realize edilmişti ama filmin sonuna doğru 17′li yaşlarına dönen yaşlı Benjamin’de Brad Pitt’ın makyajı inanılmazdı. Uzun yıllar anneannemle çok vakit geçirmiş biri olarak “Daisy” yani Cate Blanchett’ın hastane yatağındaki teninin inceliği, rengi ve özellikle de gözlerindeki o “feri sönmüşlük” bana adeta anneannemi geri getirdi. Çok az göz önüne gelse bile Benjamin’in annesi Queenie’yi canlandıran Taraji P. Henson’a yaşlılık döneminde uygulanan makyaj ve vücut deformasyonu da çok iyiydi.

“Benjamin Button’un Tuhaf Hikayesi” F. Scott Fitzgerald’ın bir kısa hikayesinden senaryolaştırılmış. Film, 1918 yılında, hayata 86 yaşında bir ihtiyar adamın fiziksel özellikleri ile gelen Benjamin’in günler ilerledikçe gençleşen bedeni ama yaşlanan aklının hikayesini anlatıyor. Film başından sonuna kadar “hayata asılmak, hayatın peşini her ne olursa olsun bırakmamak” teması üzerine kurulu. “Yaşlı” doğan bebeğin belki hayatta tek barınabileceği yer olan bir yaşlılar evinin önüne şans eseri terkedilmesi, garabet kabul edilmesine rağmen inançlı, annelik hasreti çeken bir zenci kadının kollarında büyük sevgi içinde büyümesi, daha dokuz-on yaşlarındayken bir çift mavi göze herşeye rağmen aşık olması, fiziksel yetersizliğin getirdiği beklentisizliğin aslında onu hayatta tutan yegane güç olması, bedeni gençleştikçe ve hayatla tanıştıkça, yaşamda tek peşinden gidilmeye değecek şeyin aşk olduğunu görmesi, aşka karşı duyduğu büyük sorumluluk ve yine aşk uğruna hayattaki herşeyini geride bırakması bence sadece “herkesin yaşamaya hakkı olması” ve karşılığında “yaşama duyulan tutkulu bağ” ile açıklanabilir.

Brad Pitt’in çoğu zaman donuk ama yumuşak Benjamin tiplemesini çok beğendim. Hayata yaşlılık yeterlilikleri ve yaşıtlarına göre büyük farklılık, daha doğrusu eksiklik ile başlayan böylesine uç bir karakterin mimik ve jestlerini çok kullanması sanırım fazla sırıtırdı.  Cate Blanchett bana göre zamanımızın en iyi kadın oyuncularından ve Daisy rolünün üstesinden başarıyla geliyor. Ama benim filmdeki favorim Queenie’yi canlandıran Taraji P. Henson’dı.

13 dalda Oscar adayı olan “Benjamin Franklin’in Tuhaf Hikayesi”nin rakiplerinin bir çoğunu seyretmedim. Ama en iyi erkek oyuncuda Brad Pitt’in, en iyi yardımcı kadın oyuncuda Taraji P. Henson’un, en iyi uyarlanmış senaryoda Eric Roth ve Robin Swicord’un, en iyi makyaj’da Greg Cannom’un ödül almasını çok isterim. Ayrıca en iyi ses, en iyi görsel efekt, en iyi müzik, en iyi yönetmen, en iyi film, en iyi sinematoğrafi, en iyi kostüm, en iyi sanat yönetmenliği dalları ne olur bilemem.

Film hakkındaki yazımı bana yöneltilen “sen hayatını yaşlılılıktan gençliğe doğru yaşamak ister miydin? sorusuna cevapla bitireyim. Benjamin’in hayatı indisi, çıktısı, artısı, eksisiyle devam ediyor ve sonunda sevdiği kadının kollarında onun gözlerinin içine bakarken sona eriyor. Biz sıradan günlük hayatlarımız içinde bin türlü saçmalık ile debelenip dururken Benjamin’in tuhaf hikayesini yaşayabilmek, herkesten ‘gerçekten’ farklı olabilmek neden cazip gelmesin ki, yeter ki insan kendisiyle ve dünyayla barışık olsun …

 

---

Satış reyonlarında çeşit çeşit birbirinden güzel takı vardı. Ben çok sevimli bir satıcı kızın ısrarı ile yüzüklere bakmaya başladım. Sonunda kız sanırım benim ne tip şeylerden hoşlandığımı anladı ve bu yüzüğü çekmeceden çıkardı. Almamak için kendimi zor tuttum. Almamam için iki büyük neden vardı. Birincisi, bu yüzüğü almak için evlilik gibi bir neden gerekti. Hadi onu geçelim, asıl İstanbul’da “fuzuli alışveriş” ithamları ile başımı ağrıtabilecek bir ‘anne’ varlığı söz konusuydu. Maalesef hayatımdaki sayılı pişmanlıktan birini yaşıyorum şu an. Annem yüzüğün fotoğrafını görünce “niye almadın ?” dedi sordu. Beynimden vurulmuşa döndüm. ”Senin yüzünden” dedim. Kaçırmışsın dercesine kınayıcı bir şekilde “Alsaymışsın keşke” dedi, ”Üzülme, olur böyle şeyler” . (bu da oturduğum yerden ayağa kalkıp kafamı duvarlara vurmak istediğim an işte )

Çok zarif ve güzel değil mi?

Dünyanın hali belli olmaz, şimdi alamadım ama bir dahaki sefere neden olmasın?

Bana gösterilen ilgi ve samimiyete karşılık ben de biraz Coster Diamonds’ın reklamını yapayım bari.

---

22 Nisan 2006

SANAT PEŞİNDE

Üç yıl önce Sanat Tarihi üzerine master yapabilme olasılığımı araştırmıştım. Dört yıllık lisans eğitimi boyunca verilen ana dersleri almam gereken sıkıştırılmış bir yıllık program sonrasında, en az üç yıl sürecek yüksek lisans programına dahil olabileceğimi söylemişlerdi. Bu süreç boyunca ise asla bir işte çalışamayacağımı çünkü hayatımın kütüphanelerde ve kitap okuyarak geçeceğini eklemişlerdi. Kütüphanelere ve kitap okumaya tamam, dört seneye tamam ama şu herhangi bir işte çalışamayacak olmak parlayan gözlerimin solmasına, gülen yüzümün asılmasına neden olmuştu. Hala gözlerim solgun ve yüzüm asık.

Sanat bana öyle büyük bir haz yaşatıyor ki. Her incelediğim eserle, varlığında yaratıcılık unsuru ağır basan bir kişinin daha ruhuna ulaşabiliyorum. İyi sanat, kötü sanat, gerçek sanat, sahte sanat…sanatla iç içe yaşamayı seçenler aynen gündelik hayatlarında insanları sıfatlandırabildiği gibi eserleri de ayrıştırabiliyor. “İlk görüş-ilk algı” denilen kavram insan değerlendirirken ne kadar geçerli ise, sanat için de geçerli. Yüreğiniz bir insanı ya sever, ya sevmez. Ama zaman içinde sevmediğiniz insandaki vasıfları gördükçe ilk görüşümüz bazen bir parça, bazen de çokça törpülenir, değişir. Sanat eserinde de bazen ilk bakışta hiç hoşlanmadığınız bir yapıtın inceledikçe teknik özelliklerine hayran oluruz. Sizi hiç düşünmediğiniz, hissetmediğiniz derinliklere ulaştırabilir. Bu nedenle nasıl hiçbir insana kapımızı tümüyle kapatmamalıysak, bütün sanat akımları veya yapıtlarına da zihnimizi ve yüreğimizi hep açık tutabilmeliyiz.

Modern sanat gözün gördüğü dış dünyayı reddederek bizi sanatçıların iç dünyalarına götürür. Kafamda soru işareti oluşmasına neden olan eserleri hiç unutmam ben örneğin. Beni düşündürürler. Düşünmek gibi zor bir prosese eğer bir sanat eseri sizi sokabiliyorsa onu ciddiye alın. Eğer bir yapıt sizi nedensizce heyecanlandırabiliyorsa onu ciddiye alın. Eğer bir ürün sizi irkiltebiliyor hatta sizde hoşnutsuzluk yaratıyorsa onu ciddiye alın. Çünkü bilin ki o sanatçı sizin ruhunuza dokunmuştur. Eğer sanat sizi zorluyorsa ona sahip çıkın, çünkü bilin ki zorla mücadele etmek sizi aslında özlemini çektiğiniz, şu an olamadığınız o doğru, o estetik, o yaratıcı dünyaya taşıyacaktır.

Yazdıklarımdan da benim sabah, akşam sanat içinde yaşadığım da kesinlikle anlaşılmamalı. Sanat bir hobi. Seyahat de bir hobi. Okumak da. Aslında çalışmak da benim için bir hobi. Bence hayatta hiçbir şeyi ‘zorunluluk’ haline dönüştürmemeliyiz. Zorunluluklar neden doğar ? Borçlanmaktan herhalde. Manevi veya maddi olarak borçlanabilir veya borçlandığını hissedebilir insanlar. Hmmm……..borçlanmak çok karmaşık, bütün kavramlar gibi. Sanattan girip, nasıl borçlanmaya ulaştık anlamadım…Allah Allah…:):)

Artık sanat meselelerini kapatıp yarının benim yaşgünüm olduğundan bahsedebiliriz. Evet, yarın yani 23 Nisan benim yaşgünüm. 34 yaşımı bitiriyorum. Ay çok büyüdüm. Bu büyümenin şerefine şimdi kendime Madrid’den almış olduğum Kalifornia 2001 Zinfandel’i açtım. Güzel şarap. İspanya’dan neden Kalifornia şarabı aldığımı ise bilmiyorum, Zinfandel olduğu için herhalde

---

22 Nisan 2009

BLOG ÖDÜLLERİ 2009 

Geçen yıl Eve’s Eyes blogumla ilk defa tecrübe ettiğim Blog Ödülleri’nin bu yıl ikincisi düzenlendi. Ben de ödüllerin 2009 ayağına iki blogumla katıldım. Biri elbet Aya Mediven Kurduk.biz, diğeri ise Minik Yaprak’ın Günlüğü. Geçen yıla göre çok daha organize olan Blog Ödülleri 2009 da kategori sayısı arttırılmış ve çok kuvvetli sponsorler bulunmuş. Geçen pazar günü de Hürriyet İK gazetesinde organizasyonu düzenleyen ekip ve yürüttükleri süreç hakkında bolca bilgi bulunan bir makale çıktı.

Ödüllere katılım sürecinde bloglarımı kayıt ettikten sonra bir süre onaylanmaları için bekledim. 11 Nisan’dan itibaren de halka açık oylamalar başladı. Büyük bir heyacanla 3-5-25-50 derken oylarım her iki kategoride de yüzü aştı. Bloglarımın tanınması bakımından çok memnun olduğumu söylemeliyim. Benim bloglarımdan haberdar olmayan birçok arkadaşımdan beni motive eden takdir dolu sözler duydum. Oy toplama aşamasında bana destek olan ablam Başak, kardeşim Alp ve sevgili dostum Nevra’ya da ayrıca çok teşekkür etmem lazım.

Bugün ayın 22’si. Oylamalar 26 Nisan Pazar günü sonlanıyor. Önümüzde dört gün kaldı. Ben halen ulaşabildiğim her noktaya mesajlarımı iletiyorum. Bloglarıma bakmalarını ve bloglarımın sıralamadaki yerlerini yukarı çekebilmek için oy vererek destek olmalarını istiyorum. Elbet birçok kişi de “Ne durumdasın?” diye soruyor. Aşağıda her iki kategorideki ilk onun listesini görebilirsiniz. Aya Merdiven Kurduk ile 133 blog arasından 4. sıradayım, Minik Yaprak’ın Günlüğü ile ise 22 blog arasında yine 4.yüm. Önümüzdeki günler bu listeyi ne derecede değiştirir bilemiyorum ama halen bütün blogların oy toplamaya çalıştığını da takip edebiliyorum. Alttan gelen rakiplerim çok yakın, üstündekilere ise ben çok yakınım. Kısacası “çıkmayan candan ümit kesilmez” diyorum ve oylarınızı bekliyorum

Efes Pilsen Kültür Sanat Kategorisi ( toplam 133 blog ) OYLAMA BİTMİŞTİR

1. Madde Bağımlısı 212
2. Sanatlog 210
3. Güneşin Tam İçinde 179
4. AYA MERDİVEN KURDUK.biz 140
5. Şehriderya 122
6. Deneme Yazıları 121
7. Farklı Tarih 119
8. İyi Kötü Film 116
9. Sinemaestro 103
10. Kocaeli Etkinlik ve Haberleri 79 oy

Coca Cola Aile Kategorisi ( toplam 22 blog ) OYLAMA BİTMİŞTİR

1. Ali, Babası ve Kırk Haramiler 451
2. Baba Olmak 323
3. Savaş Çocukları 308
4. MİNİK YAPRAK’IN GÜNLÜĞÜ 185 oy
5. Pi-nik Kuş 143
6. Karpuz Suyu 125
7. Zeynep’in 365 günü ve devamı 94
8. Çocukla Hayat 74
9. Mira’nın Bahçesi 71
10. İrem Kayra’nın Günlüğü 63

---

15 Mayıs 2008

BARSELONA ÜÇLEMESİ 3: PABLO PİCASSO 

KISACA HAYATI

Pablo Ruiz 25 Ekim 1881′de Melaga’da doğdu, 8 Nisan 1973′de Mougins’de öldü. Sanatçı olarak kullandığı “Picasso” annesinin kızlık soyadıdır. Resim öğretmeni olan babası Jose Ruiz Blasco’nun etkisiyle küçük yaşta resim yapmaya başladı. Bir süre Barselona Güzel Sanatlar Akademisi’ne ve Madrid’deki Real Academia de Bellas Artes de San Fernando’ya devam etti. Genç sanatçı akademide derslerine girmekten çok müzeleri, en başta tabii Prado’yu ve sanatçı meyhanelerini ziyaret etmeye başladı. Sonunda akademik eğitimden sıkılıp okulu yarım bıraktı, Barselona’ya yerleşerek çeşitli sanatçıları etrafında topladı. 1900-1901 yıllarında Madrid’de Francisco de Assis Soler ile birlikte Arte Joven ( Genç Sanat ) adlı dergiyi çıkardı. İlk ses getirensergilerini açtı.

O zamanlar her genç sanatçının mutlaka ziyaret etmesi gereken, sanatın Kabe’si olarak kabul edilen Paris’e gidip gelmeye başladı. Ancak 1901′de Paris’de sergilenen yetmi beş yapıtı pek ilgi görmedi. 1904′de Paris’e yerleşti. Kısa zamanda Braque (fotoğrafta Picasso, Braque beraber), Matisse, Derain, Henri Rousseau gibi ressamlar ve Max Jacob, Apollinaire gibi şairlerle dostluk kurdu. Ünü özellikle Paris’de yaşayan Amerikalılar arasında yayılmaya başladı. 1911′de A.B.D.’de A Stieglitz‘in galerisinde ilk kişisel sergisini açıldı. 1914′den sonra Diaghilev’in Rus Baleleri için çeşitli sahne ve kostüm tasarımları yaptı. 1925′de ilk Sürrealistler (Gerçeküstücüler) sergisine katıldı. 1927-1937 arasında birçok kitap resimledi. 1930′dan sonra heykel yapmaya başladı. 1937′de İspanyol Hükümetinin isteği üzerine Paris Dünya Sergisi’ndeki İspanyol Pavyonu için hazırladığı Guernica adlı yapıtı büyük ilgi uyandırdı. 1939′da New York’da açtığı sergi ününün A.B.D.’de de yayılmasını sağladı. 1944′de açılan Salon d’Automme sergisinde özel olarak ona ayrılan salonda yetmişbeş yapıtını sergiledi.

Aynı yıl Fransız Komünist Partisi’ne giren Picasso, 1945′de Fernand Mourlot‘un (fotoğrafta Mourlot Joan Miro ile beraber ayakta solda) atölyesinde yoğun taşbaskı (litografi) çalışmasına girişti. 1946′da Grimaldi Müzesi’nin çağrılısı olarak gittiği Antibes’de yaptığı bütün resimleri bu müzeye bağışladı. 1947′de Güney Fransa’daki Vallauris’te Modoura fabrikasında ürettiği iki bin parçalık seramikle gözden düşmüş olan bu sanatı yeniden canlandırdı .

2. Dünya Savaşı sonrasında ünü efsane boyutlara ulaştı. 1949′da Paris’deki Barış Konferansı için yaptığıgüvercinli afiş bütün dünyaya yayıldı. 1955-61 arasında Cannes’daki La California ve Provance’daki Vauvenargues şatolarında yoğun bir çalışma dönemi yaşadı. 1966′da geçirdiği ameliyattan sonra bir süre yanlız çizim ve gravür çalıştı. 1969′da yine tuval resmine döndü ve bir yıl içinde 165 resim yaptı.

ÇEŞİTLİLİĞİN USTASI PICASSO’NUN SANATI

Mavi Dönem

Picasso 1901′deki ilk Paris seyahati sonrasında empresyonist ( izlenimci) Cezanne, Degas, ve Toulouse-Lautrec‘in eserleri ile tanıştı ve çok etkilendi. Onlardan esinlenerek kendisi de toplumun kenarında yaşayan marjinal veya yoksul insanların, dilencilerin, evsizlerin ve meyhanelerde pinekleyen yanlızlarıntrajik resimlerini yapmaya başladı. Ancak Picasso emprestyonistlere kıyasla ifade biçimini gerek renk, gerekse biçim açısından asgari düzeyde tutmuştur. Net, konturları belirgin yüzeysel figürler ve neredeyse siyah beyaza yaklaşan bir renklendirme bu erken dönem yapıtlarının başlıca özellikleridir. Bu resimleri Nabiler (resim Pierre Bonnard) ve Simgecilerin (Sembolistler/ resim Odilon Redon) izlerini taşımakla beraber, derinliği fazla olmayan bir mekan içindeki uzatılmış figürleri ile dikkat çeker. (Mesela ben bu dönemde 16. yy Maniyerizm etkisi de görüyorum, bu kadar Prado’da vakit geçiren bir insanın El Greco’dan etkilenmemesi imkansız) 1901-04 yılları arasında yaptığı resimler soğuk bir mavi-yeşil tonunda olduğundan Picasso’nun bu evresine “Mavi Dönem” adı verilmiştir. ( Üst resim : Kendi Portresi )

Pembe Dönem

Picasso 23 yaşındayken nihai olarak Paris’e yerleşti. Fransa artık onun ikinci vatanı olmuştu. Büyük bir coşku ile Paris’in bohem hayatının içine dalan sanatçı özellikle sanatçıların mahallesi Montmartre’daki yaşantıya büyük hayranlık duyuyordu. Birçok resminde Montmartre sokaklarındaki hokkabazları ve sirk artistleribetimlemiştir. Daha mutlu bir dönemi yansıtan bu resimlerine pembe ve pembemsi gri tonları ağır bastığı için 1904-06 arasındaki döneme “Pembe Dönem” denmektedir. Bu dönemin resimleri Mavi Dönem’e kıyasla daha kütlesel bir biçim anlayışındadır.

Picasso’nun 1905′de , kısa süren bir Hollanda gezisinden Paris’e döndükten sonra yaptığı resimlerde, Cezanne etkisinin yanısıra, kütle ve hacmin giderek vurgulandığı, buna koşut olarakta biçimin heykelsi sağlamlığının arttığı görülür. Bu gelişmenin daha ileriki aşamalarının ürünü olan Gertrude Stein’in Portresi ve İki Çıplak gibi resimlerde önceki dönemlerin duygusallığı ve yanılsamacı gerçekliği bütünüyle kaybolmuştur.

Picasso, meslekdaşı Georges Braque ile birlikte galerici Ambroise Vollard ile tanışır. Vollard, Cezanne, Picasso, Renoir , Bonnard gibi sanatçılar tarafından resmedilmiş, dönemin sanat camiasının çok önemli bir kişiliğidir. Vollard 1906′da Pembe Dönem’e ait tüm eserleri satın almış ve o güne kadar oldukça yoksul bir hayat süren genç sanatçıya ilk kez para derdinden uzak bir yaratıcılık evresi sağlamıştır.

İlkel Sanatların Etkisi

1906 yazında Louvre’da gördüğü İberya Heykel Sergisi’nin Picasso’nun sanatı üstünde köklü bir etkisi olmuştur. Ertesi yıl yaptığı Avignon’lu Kızlar (yukarıda) sol yanındaki figürlerde ve bu resim için hazırladığı çeşitli taslaklarda İberya heykel sanatının ilkel olduğu oranda dışavurumcu (ekspresyonist) bir özellik içeren biçimlerini kullanmıştır. Erken dönem eserlerine bakıpi bu skandallar yaratan resmi yapacağına dairhiçbir işaret almak mümkün değildi. “Avignon’lu Kızlar”la büyük ihtimalle fahişeleri kasdediyordu, resim içeriği ile değil, figürlerini, mekanı parçalama ve bozma tarzıyla insanları şok etti. Birçok çağdaşı gibi Picasso’da resminde ifadeyi güçlendirecek yeni yollar ve araçlar peşindeydi. Öte yandan Etnografya Müzesi’nde gördüğü Afrika Zenci Sanatı Sergisi’de gözlemlediği “ilkel” sanat ve arkaik görüntü veren maskelerin etkisiyle, resmin sağ yanındaki iki figüre daha da vurucu bir anlatım kazandırmıştır. Maske takmış izlenimi veren suratlar seyircinin yüzüne dik dik bakarlar ve figürlere sinir bozucu bir hava verirler. Vücutları tuhaf bir şekilde döndürülmüş bu iki yaratığın yanına bir de, kollarını klasik betimlemelerdeki gibi başının arkasına kavuşturmuş üç nü, daha doğrusu nülerin geometrik çözümleri yerleştirilmiştir. Picasso’nun bir arkadaşının dediği gibi bu “baltayla parçalarına ayrılmış” vücutlar ten renginin ağır bastığı resme tanımlaması zor bir gerilim kazandırır. Bu yapıtın Kübizm’in ilk örneği sayılması, anlatımcı özelliklerinden değil, derinliksiz bir mekan içindeki figürlerin geometrik ve düz alanlara bölünerek düzenlemesinden kaynaklanmaktadır. Nitekim Picasso bunu izleyen yıllarda, anlatımcı özellikleri iyice ayıklayarak yalnızca geometrik hacim ve yüzey üstüne temellenen katıksız biçim araştırmalarına yönlenmiştir.

Kübist Resimler

Picasso 1909′da İspanya’nın Horta de San Juan bölgesinden yaptığı manzaralarda görüntüyü oluşturan tüm biçimleri geometrik temel ögelere indirgeyen biçim anlayışı ile Kübizm’in, Cezanne’ı çağrıştıran en etkili örneklerini vermiş, Paris’e döndükten sonra aynı anlalayışı figürlere de uygulamıştır. O, Cezanne’ın tüm resimsel formları daire, oval ve dikdörtgene indirgeme arzusuna, bedenleri radikal bir biçimde “geometrilendirerek” ve yabancılaştırarak ve mekansal perspektifi ortadan kaldırarak cevap verir.

Yüzyılın ilk yarısında kendilerini yanlız soyutlamaya hasreden diğer soyut sanatçıların tersine Picasso hayatı boyunca motiflere sadık kalmış, ancak onları eski bağlamlarından kopararak yeni anlamlar yüklemiştir. Motif ve nesne onun resimlerinin estetiğinin bir ögesidir. Ona göre bir resim daima resim içi kanunlar ışığında tasarlanmalıdır. İşte bu yüzden resimlerde nesneler parçalara ayrılır ve sonra, ister “simultane perspktif” üslupta, isterse soyut kristalleri andırırcasın, isterse biçimsel estetiğin kurallarına göre yeniden birleştirir. Dora Maar’ın portresindeki gibi iki görüntüyü, ön ve profili birleştiren başlar sanatının alamet-i farikası haline gelir. İzleyen yıllarda Ambroise Vollard ve Daniel Henri Kahnweiler gibi Analitik Kübizmin başyapıtları sayılan portrelerinde figür ve çevre ögeleri arasında hiçbir ayrım güdmeden tüm resim yüzeyini küçük geometrik düzlemler halinde işlemiştir.

Nesnelerin, parçalanmalarından ötürü, giderek tanınmaz bir görünüm kazanmalarını önlemek için Picasso, daha önce Braque’ın denediği bir uygulamaya başvurarak renklendirilmiş kağıtları ve gerçek resimleri yapıştırma resim (kolaj) olarak kullanmıştır. Papier Colle adı verilen bu uygulamadaki yapıştırılmış ögeler, tuvalin iki boyutluluğunu vurgulamak ve konunun kavramasını kolaylaştırmak gibi ikili bir amaca hizmet eder. Bireşimci (Sentetik) Kübizm kapsamına giren bu resimlerde düz bir biçimde sürülen renkler geniş yüzeyleri kaplamaktadır.

I. Dünya Savaşı Sonrası

Picasso 1. Dünya Savaşı sonrası üslubunda iki farklı yol denemiştir. Kübizmin uzantısı bir biçim anlayışının egemen olduğu resimlerin yanı sıra, klasik nitelik taşıyan ürünler de vermiştir. Kübizm ağırlıklı resimlerinde yapıştırma resim ögelerinin ayıklandığı, figürlerin yüzeysel ve geometrik biçimde ele aldığı görülür. 1915′den sonra yaptığı yarım boy portre desenlerinde ve karısı Olga Koklova’yı konu aldığı yağlıboya resimlerinde ise, Ingres’den türetilmiş, eski Yunan sanatını hatırlatan imajları ile, modellerinin kişiliklerini yakalamakta büyük başarı göstermiştir. Bu resimlerde hafif renklendirilmiş kadınlar çok stilize olmalarına ve çevrelerinde herhangi bir mekan bulunmayışına rağman gayet somut ve canlı bir izlenim uyandırırlar. Gene bu yıllardaki tiyatro dekoru tasarımlarında daha gerçekçi olmakla birlikte Kübizm kökenli bir biçim anlayışının örneklerini vermiştir.

Picasso 1920 sonrası yapıtlarında, Kübizm, Yeni Klasikçilik ( Neo-Kalsizm), Ekspresyonizm(Dışavurumculuk) ve Sürrealizm (Gerçeküstücülük) gibi akımların çerçevesinde gelişen denemeler yaptığıgörülür. Örneğin bu yılların en güçlü resimlerinden ikisi Yeni Klasikçi “Sahilde Koşan Kadınlar” (yukarıda) ve Üç Müzisyen onun Kübist deneylerinin yetkin bir birleşimi niteliğindedir. Yeni Klasikçi resimlerinde çoğunlukla kadın ve çocukları konu almış, aşırı kütlesel ele alınmış figürler, bütün resim yüzeyini kaplayacak kadar iri ve dev boyuttadır.

Sürrealist (Gerçeküstücü) Ögeler – Savaş Karşıtı Resimler

Picasso Sürrealizmi hiçbir zaman tam anlamıyla benimsememiş, yalnız bazı özelliklerini kendi anlayışı doğrultusunda özümsemekle yetinmiştir. Örneğin, sürrealist etkilerin açıkça duyulduğu Üç Dansçı, bu akımın otomatizm ve çağrışımlar kavramlarını barındıramayacak kadar akılcı bir yaklaşımın ürünüdür. Bu resimdeki sürrealist hava figürlerin dönme hareketinin birkaç farklı boyut içinde çoğaltılmış olmasından kaynaklanır. Konuyu yakın bir bakış açısından ele aldığı için de perspektiften yararlanarak biçimi alabildiğine bozmş, böylece bir hayli çarpıcı etkiler yaratmıştır.

Picaso’nun 1930′larda yaptığı Değişimler dizisiyle başlayan ünlü Sürrealist-Ekspresif (gerçeküstücü-anlatımcı) nitelikli biçim anlayış, Guernica’sında (yukarıda) en yetkin anlatımına ulaşır. Öte yandan 1937 öncesinin boğa güreşi ve Minotauros konulu dizilerinin dehşet dolu havası Guernica’da yansıtılan vahşetin habercisi niteliğindedir.

Guernica, Cumhuriyetçi Picasso’nun İspanya İç Savaşı nedeniyle duygularını dışavurması için bir araç olmuştur. Burada, bir Bask kasabası olan Guernica’nın General Franco’ya yardım eden Alman uçaklarınca bombalanarak 45 dakikada yok edilişi konu alınmışsa da, adı dışında resmin bu olayla ilgili olduğunu belli edecek herhangi bir ipucu yoktur. Aslında yapıtta Gurenica aracılığıyla insanlığın 1940′ların başında karşı karşıya kaldığı felaket , daha genel anlamıyla bütün savaşların yol açtığı felaketler betimlenmiştir. Sanatın salt biçimsel motiflere yöneldiği bu dönemde Guernica, içerdiği insancıl duygular açısından 20.yy’ın trajik bir anlatımı olduğu içinde ayrı bir öneme sahiptir. Resmin çarpıcılığı, matematiksel kesinlikteki biçimsel düzenin, grotesk (ucubik) bir düzeye indirgenmiş vahşet havası ile çatışmasından kaynaklanır. Çığlık atan, ölü çocuğunu kucağında tutan kadın Michelangelo’nun Pieta tasvirini anımsatır. Parçalanmış bedenler arasında Minotauros boğası, kaba kuvvetin yarattığı vahşetin bir simgesi olarak dimdik ayakta duran tek varlıktır. Kübizm kökenli bir biçim anlayışının hakim olduğu resmin yanlızca siyah beyaz renkler ve gri tonlarıyla işlenmiş olması dramatk etkiyi daha güçlü kılmaktadır.

Picasso bir ressam olarak siyasi tavır almayı son derece normal buluyordu. “Siz sanatçının ne olduğunu zanndiyorsunuz ki? Gözlerinden başka birşeyi olmayan gerizekalı mı? Hayır, resim sanatı evlerin duvarlarını süslesin diye icat edilmedi. O, düşmana karşı bir silah ve savunma aracıdır”. Picasso 1944′de Fransız Komünist Partisi’ne üye oldu.

Picasso Guernica’yı izleyen yıllarda gerçekleştirdiği bir dizi Ağlayan Kadın resminde bu dramatik anlatımın daha etkili biçimlerini elde etmiştir. Benzer bir anlatım hayvan kafataslarını konu aldığı natürmortlarına da yansımıştır. Öte yandan başta taşbaskı olmak üzere, 1945′ten sonra çeşitli tekniklerle yaptığı sayısız resimde eski Yunan-Roma kaynaklarından türettiği tiplerle kendine özgü bir mitoloji dünyası yaratmıştır.

Heykel Çalışmaları

1944-52 arası, Picasso’nun heykel alanındaki üretiminin en yoğun olduğu dönemlerden biridir. Bazı uzmanlar onu, Kuzu Taşıyan Adam, Maymun ve Yavrusu, Keçi, vb. bu dönem heykelleri nedeniyle çağın en büyük heykelcisi olarakb nitelemişlerdir. Picasso bu yapıtlarında ilginç buluşları kullanmış, örneğin Boğa Başı adlı heykeli, bir bisikletin selesi ile didonunun birleştirerek gerçekleştirmiştir. Çeşitli telleri ve metal yüzeyleri bütünleştirerek oluşturduğu bir dizi kadın heykelinde ise, biçimin doluluk ve boşluk ilişkilerini araştırmaya yönelmiştir. (yukarıda)

Diğer Çalışmaları

Picasso’nun 1950′den sonra yaptığı Savaş, Barış ve Kore’de Katliam (yukarıda) adlı büyük boyutlu eserlerinde Guernica düzeyinde etkili bir biçim ve anlatım bütünlüğü yoktur. Buna karşılık 1952-1970 arasında “espri kopyaları” adını verdiği çalışmalarıyla kendinden sonraki birçok ressamın deneyeceği bir uygulamanın ilk ve en başarılı örneklerini vermiştir. Cranack’ın çeşitli eserlerini yorumlamakla başladığı bu yeni çalışmayı Courbet‘nin Sen Nehri Kıyısında Uyuyan Kızlar, Delacroix‘nın Cezayirli Kadınlar, Velazquez’in Nedimeler ve Manet‘nin Kırda Öğle Yemeği’ni konu alan bir dizi resimle sürdürmüştür. Bunlardan başka çeşitli tekniklerle gerçekleştirdiği erotik desen ve gavürleri de son yıllarının önemli çalışmalarındandır.

Picasso, sayısı on bini aşan yapıtlarında her türlü anlatım biçimini denemiş ve her zaman kendine özgü kalmayı başarmıtır. Sanat tarihinde onunk adar çeşitli eğilimleri denediği halde gene d kendini kabul ettirmiş sanatçılar çok azdır. Öte yandan yeni deneyişler adına, bür gün yarattığını ertesi gün yok etmekten çekinmeyen tutumuyla da 20 yy’a özgü araştırıcı sanatçı tipinin ilk örneği olmuştur. Çağdaşları arasından ondan etkilenmemiş hemen hemen kimse yoktur.

Picasso 1899 – Picasso 1907 – Picasso 1946- Picasso 1972

---

28 Nisan 2008

BARSELONA ÜÇLEMESİ 2: JUAN MİRO

25 Temmuz 2007

23 TEMMUZ 2007 PAZARTESİ, GÜNÜN ERTESİ

 

---

14 Kasım 2006

BABALARIN EN KISKANCINA KARŞI DİŞİLER İTTİFAKI 

11 Kasım Cumartesi günü annem, Başak, Eda ve ben “ailenin dişileri” temalı, hepimizin kendi evlerinde çerçeve içine alabileceği bir fotoğraf çektirmeye karar verdik. Fikir, daha doğrusu talep annemden gelmişti. Amaaaaaaa kambersiz düğün olur mu ? Bizi yol üstünden geçerken fotoğrafçıya bırakabileceğini (!!) söyleyen babamız bir baktık ki dükkanın içine girmiş. Meğerse (!!!) vesikalıkları bitmiş (!!!) ve çektirmesi gerekiyormuş. Bu acil (!!!) ihtiyaca ailenin dişileri olarak tepkimiz bakışlarımızı dört ayrı yöne çevirip koro şekline ” Hep öyledir zaten” demek oldu. Evet, doğru, babam vesikalık fotoğrafını çektirdi, herhalde aşağıdaki karelere de babam için ‘günün -beklenmedik- sürprizinden’ başka birşey diyemeyiz !

Pes baba … ne kıskançsın …

---

1 Mart 2009

SAM MENDES’İN HAYALLERİN PEŞİNDE FİLMİ ÜZERİNE 

Dün Yaprak’ı yine anneannesine bırakıp sinemanın yolunu tuttum. 81. Oscar ödüllerinin hemen sonrasında vizyona giren “Slumdog Millionere” ve “Revolutionary Road”dan birini görmek için seçim yapmam gerekiyordu. Ben en iyi kadın oyuncu ödülünü kazanan Kate Winslet’in başrollerini Leonardo Di Caprio ile paylaştığı, yönetmenliğini kocası Sam Mendes’in yaptığı “Hayallerin Peşinde – Revolutionary Road” filmine gitmeyi tercih ettim. Film hakkında hiçbirşey okumamış, hatta konusunu bile öğrenmemiştim.

Başlangıç olarak iki başrol oyuncusunun benim kafamdaki yerlerinden bahsetmek istiyorum. Kate Winslet son dönem sinema dünyasının en beğendiğim kadın oyuncularından. Özellikle dramatik rollere yatkın bir tipinin ve oyunculuğunun olması onun “Hayallerimin Peşinde”deki April rolüne biçilmiş kaftan yapmış. Leonardo Di Caprio ise yıllar geçse bile “bebek surat” kalmaya mahkum, sevip sevmediğimi pek kestiremediğim ama tartışmasız çok iyi bir oyuncu. Bu filmde de sanatını konuşturmasına rağmen maalesef o “bebek suratı” beni sürekli rahatsız etti. Sanki oynadığı Frank karakteri Di Caprio’dan bir beden büyükmüş gibi geldi bana.

Filmin konusu ve akışı bana bildiğimiz Amerikan sinemasından çok Avrupa, hatta daha spesifik olursam Fransız ekolünü hatırlattı. Zaten Paris, şehri hiç göremesek bile filmin çok önemli bir girdisi. Frank ve April 1950′li yıllarda sıradışı, yüksek ideallerle hayatlarını kurmak hevesinde olan iki genç iken, yıllar geçtikçe asla dahil olmayacaklarına inandıkları ve söyledikleri Amerikan hayat sisteminin çarklarına girdiklerini görürler. Bu durum ikisinde de büyük hayal kırıklığı yaratır ve bu hayal kırıklığı her ikisinin de hayatlarına farklı boyutları ile yansır. Bu kısır döngüden kurtulmak için April’in yarattığı Paris fırsatı da elden gidince ailenin sarsıcı sonu ile seyirci buluşur.

Sıradışı ideallerinizin bittiği, sıradanlaşmış hayat çarklarına karşı verdiğiniz savaşı kaybettiğinizi hissettiğinizde siz ne yapardınız? Ama belki de siz hiçbir zaman bir idealist olmadınız. Ben filmi izlerken Frank’in (Leonardo Di Caprio) “boşluğun umutsuzluğu” şeklinde adlandırdığı sistemin çarklarına dahil olup olmadığımı düşündüm hep, birçok sahnede kendini April ile özdeşleştirebildim, bazılarında ise April ile farklı yollara, çözümlere gittim.

Ayrıca filmin isminin “Hayallerin Peşinde” olarak Türkçeye çevrilmesi bence büyük bir şanssızlık, daha doğrusu haksızlık. Çünkü “Revolutionary Road” yani “Devrimci Sokağı” isminin filmin konusunu aldığı devrimci ruhlu, bütün sokak sakinlerinin gıpta ile baktığı Wheeler çifti ile kinayeli (ironik) bir örtüşmesi var. Bu söylemimi daha da açarsam; aslen idealist Frank ve April çifti için sonun başlangıcı, bir ev satın alarak yaşamayı seçtikleri, komşu sokaklardan daha üst sınıf sayılabilecek Revolutionary Road’a taşınmaları ile başlar. Onlar da başta kendilerini sokağın ismi ile özdeşleştirirler ama sonları tam tersi yönde gerçekleşir. Elbet vizyona girmiş bir film için “Devrimci Sokağı” çok ters çağrışımlar da yaratabilecek, hiç ticari nitelik taşımayan bir isim olurdu ama eminim filmin yapımcıları eserin isminin bu şekilde çevrildiğini duysalar çok üzülürlerdi.

Filmde çok beğendiğim diğer bir nokta ise yardımcı oyuncular Kathy Bates ve Michael Shannon’nın performansları. Kathy Bates’in tipik, orta yaşı geçmiş, oğlunu delirtecek, kocasına onu dinlemektense duyma aletini kapatarak sağırlığı tercih ettirecek kadar çok ve boş konuşan, dedikoducu, müşkülpesent kadın tiplemesi harikaydı. Michael Shannon’ın canlandırdığı, büyük bir ihtimalle annesi (Kathy Bates) yüzünden tımarhaneye düşmüş, matematik doktoralı, 38 defa elektro şoka maruz kalmış John karakteri ise filmdeki anlatımsal bütün boşlukları ‘deliliği’ ile nefis dolduruyordu.

Film için yazacaklarımı April’in son sahnedeki tercihi üzerine olan yorumumla bitireceğim. Film boyunca çok yoğun empati kurduğum April ile bu son sahnede hem duygusal, hem de düşünsel bazda koptum. Hayat, eğer kişi ideallerini kendi kafasında gerçekten tanımlayabildiyse onları gerçekleştirebilmek için yeterince uzun ve bereketli. April’in kendisine ait hayallerinde uğradığı başarısızlık sonrasında Frank destekli hayalleri de yokolunca içine düştüğü ‘boşluğun umutsuzluğunu’ anlayabiliyorum ama böylesine tutkulu bir kadının kendisine başka bir çıkış yolu bulamamasını da şaşırıyorum. Eğer April’ın seçimi bir çeşit protesto, bir çeşit özgürlük veya devrimci idealizmin sonu ise, ben bu finale kıyasla ya yeterince derin, ya da o derece deli değilim, bilemiyorum …

---

7 Mayıs 2006

MASSİVE ATTACT

Bugün katıldığım Aşçılar Derneği’nin düzenlediği Osmanlı Mutfağı konulu panel hakkında yazacaktım ancak yeni aldığım Massive Attact’in ‘Collected’ albümünü dinlemeye başlayınca kafam uyuştu. Grubun hiçbir albümü bende yok. Galiba en sevdiğim ve bildiğim parçalarını topladıkları bu cd’yi beklemişim. Ne güzel müzik yapıyor bu insanlar. Ne büyük mutluluk. Müzik diyor ki ” Sesi hafifçe aç, ışıkları, sonra da gözlerini kapat, ayağa kalk ve bana katıl”. Bu teklifi reddetmem imkansız.

Dans etmek eğer müziğin ruhunuzu teslim almasına izin vermezseniz, size çok verimli, duygu dolu bir düşünme ortamını hazırlar. Normal zamanlarda düşünme süreçlerime ben duygularımı katamıyorum. Bence bu İpek’in en büyük, en hayati ve en çok yanlış anlaşılmasına neden olan zaafıdır. Mantık odaklı olmak benim genelde hem kendime, hem de etrafıma zararlı olabilecek tutumlar sergilememe neden olmuştur, hala da olabilmekte. Bilinçsiz olarak yaptığım incitici tutumlarımın önünü kesebilmek adına ben düşünce süreçlerimi müzik, kitap, güzel sanatlar, yazı yazmak, dans etmek, tiyatro, sinema, seyahat, şarap, mutfak, yürüyüş gibi meşgaleler ile yumuşatmaya, törpülemeye, duygularımı harekete geçirmeye çalışıyorum. Katı ve fazla kuralcı bir ortamda yetişmiş, duygusal iletişim kurma zaafı olan birinin kendisine sıradışı iletişim yolları yaratmaya çalışması, çoğunlukla çok yanlış ortamlara denk gelip, çok yanlış anlaşılsa da bence aslında saygı görmesi gereken bir çabadır. Hayattaki en büyük mücadelemiz, yenebilmemiz gereken en büyük düşmanımız kendimiz değil miyiz?

Kalbimin sesi olabilseydi albümün 14. parçasını söylerdi. Hayat adına tüm varlığımı hala benden alabilen trajik bilinçsizlik kurgulaması. Her şey nasıl bu kadar bozuk olabilir? Olumsuzluğun imkansızını yakalamak, olumsuzluklar mucizesi de bu olsa gerek. Neden herkes mucizeleri hep pozitif algılar ki? ‘Mucizevi kötü’yü ben yarattım. Bravo bana.

Not: 22.10.2023 – Annelik yüreğime ulaşmamı sağladı. Mevlana da yüreğimi işlememi. Yolculuğum devam ediyor, yasaklı bir çift gözle aşkın olabilme olasılığını deniyorum. Negatife serenat; Angel … dinle    

---