Hayatını planlı ve organize yaşamayı seven insanlar bazen de çok spontan aksiyonlara geçerler. Ben de özellikle gezmek, görmek konusunda anlık kararlar vermeyi seviyorum. 2024 yılı Ocak ayındaki Kore, bu yıl da Haziran’da Japonya’ya gerçekleştirdiğimiz geziler, aylar öncesinde ama bir anda alınan uçak biletleri ve yapılan otel rezervasyonları ile gerçekleşti. Her iki ülkeye de internet üzerinden hızlıca yapılan ülkeye giriş için başvuru ve kabul süreci bu coğrafyalara yönelik seyahat motivasyonumu arttıran ana etken olduğunu da söylemeliyim.

Geçen yıl Kore seyahatimiz üzerine yazı yazmamıştım. Bu yıl aynı hatayı yapmayacağım. Japonya gezimizi fotoğrafları ve videoları ile arşivleyeceğim. Hemen bitmeyecek, uzun bir yazı olacak. Bu yolculukta klavyem, zihnim açık, motivasyonum yüksek olsun diliyorum.

Ben 2016 yılında Japonya’ya Japonya devletinin bursiyeri olarak AOTS Enstitüsü’ne eğitim almaya gitmiştim. Ancak eğitim Osaka’daydı. O süreçte Kyoto, Nara’ya gidebilmiştim ama Tokyo’ya gidecek ne zaman ne de arkadaş bulamamıştım. Japonlar da eğitimin gidiş dönüş sürecinde çok disiplinli olduğu için Tokyo içimde bir sıkıntı veren kanca olarak hep takılı kaldı. Bu seyahat sayesinde kocaman kancayı çıkartacaktım …. mı?

Not: Bu yazıda yediğimiz, içtiğimize değil sadece gezip gördüğümüze dair içerik paylaşacağım. Damak lezzetleri tecrübesi, keyfi bize kalsın. 

Japonya seyatimiz 23 Haziran’da başladı. MyTrip uygulamasını kullanarak aldığım Güney Çin Havayolları ile Guangzhou aktarmalı gerçekleşen uçuşumuzun (1 saat aktarma için bekledik) iniş noktası Narita Havaalanı idi. Narida Havalimanı’nda, 8 yıl önce bana Osaka Havalimanı’nda soğuk terler döktüren, hiçbir yerde İngilizce yazı, işaret görememe sıkıntısının olmadığını ‘görmek’ beni bayağı sevindirdi. Havalimanından otelimize çok yakın olan Tokyo İstasyonu’na gitmek üzere trene bindik. 45 dakika kadar süren yolculuk boyunca Yaprak uyudu, bense cama yapışmış bir şekilde geçtiğimiz ormanlık arazi arasına serpilmiş duru yaşam alanlarını, evleri, seyrek de olsa fabrikaları izledim.

Yaprak Kore’de olduğu gibi Japonya’da da cep telefonuyla bütün tren, metro biniş-iniş akışımızı yönetti, bilet aldı, kapıları buldu. Sanırım seyahatlerimizin benim için en büyük lüksü Yaprak’ın ulaşım konusundaki hatasız kılavuzluğu oldu. Dijital Z kuşağının X kuşağından farkını bana çok net yaşattı 😀 . Tokyo metro sisteminin hizmet kalitesiyse tek kelime ile mükemmeldi. Şehrin altını bir örümcek ağı gibi sarmış olan sistemle istediğimiz her yere kolaylıkla ulaşabildik.

Bu arada 9 günlük seyahate fotoğraftaki çantayla gittik. Alışveriş yapacağımızı öngörerek yanımızda çok temel ihtiyaçlarımızdan başka bir şey almadık. Otelimiz Ginza’daydı. Ginza, Nişantaşı+Maslak+Bağdat Caddesi kıvamında bir bölge. Bütün dünya markalarının çok katlı mağazaları, yüksek katlı iş merkezleri, Tokyo Forum, şık restaurantların olduğu çok geniş, uzun bir cadde ve onu kesen sokaklar. Konaklama konusunda farkında olmadan isabetli bir tercih yaptığım için sevindim. Otelimizin yanında yer alan 7/11 market zincirindeki ATM’de hemen dolar bozdurabilmek de yine otelimizin konumu sayesinde yaşadığımız çok büyük bir kolaylık oldu.

Otele eşyalarımızı bırakır bırakmaz soluğu metroda aldık. Yaprak Suica metro kartlarımızı aldı, yüklemelerimizi yaptı ve Taksim gibi 24 saat hareketli olan Shinjuku’ya gitmek üzere ilk trene atladık. Shinjuku’nun renkli, hareketli havasını 360 derece çekim yansıtabiliyor. Videonun başında, yol kenarında bekleyen meşhur Anime kızları da görebilirsiniz.

Shinjuku’da Yaprak çok merak ettiği Don Quijote zincirinin Tokyo’daki sanırım en büyük mağazasını buldu ve 15 kat içinde kayboldu. Türkiye’de Don Quijote ile ilgili ‘her şey 1TL’ gibi bir algı var. Pek öyle değil. Her fiyat aralığında ve kalitede ürün bulmak mümkün. Alışveriş yapacağımızı bildiğimiz için büyük bavulu Japonya’dan alırız diye düşünmüştük. Nitekim %100 Japon malı olan (bütün dünya gibi Japonya’da da ürünlerin çoğunlukla menşei Çin) bavulumuzu Don Quijote’den çok beğenerek aldık.

Ve elbette bir Shinjuku fenomeni dev 3D kedisi. Tokyo’da buna benzeyen farklı yerlerde dev oyuncak yerleştirmeler var. Bir süre sonra insanın gözü onları da seçmez oluyor. Uçuşumuzun gecesinde yorgunluktan adeta baygın şekilde kendimizi otelemize attık ve deliksiz uyuduk. İlk gecemizden anladım ki, Don Quijote’den mümkün olduğunca uzak durulacak 🏴‍☠️

Tokyo’da geçirdiğimiz bu ilk saatler geldiğimiz coğrafyanın yaz aylarına dair bize çok net bir gerçeği yaşattı: nem. Özellikle ikinci gün Edo İmparatorluk Sarayı Bahçesi ve Meiji Tapınağı’nı sağanak yağmur eşliğinde gezmek bana göre büyüleyici Yaprak’a göre bir azaptı.

Sarayın bahçesinde askerler için kışla, gözetleme kulesi gibi yapıları, sur dibini dolaştık. Ben bol bol bitki ve çiçek fotoğrafı çektim. Bu arada bahçe çok büyüktü ve biz elinde bahçenin haritası olduğunu farkettiğimiz, yukarıdaki videoda arkamdan geçen iki Alman kadının peşine çaktırmadan takıldık. 🤭

Tokyo’da ilk gezdiğimiz Meiji Tapınağı tek kelimeyle muhteşemdi. Meiji Dönemi (1868–1912), Japonya’nın feodal samuray düzeninden modern ulus-devlete dönüşümünü başlattığı dönem. Bu süreçte ülke hızla sanayileşmiş, Batı’nın bilim, teknoloji ve kurumlarını benimserken, imparatorluk merkezli güçlü bir devlet yapısı kurulmuş ve Japonya kısa sürede Asya’nın en güçlü sanayi ve askeri gücü haline gelmiş. Abdülhamit devrinde Japonya Osmanlı Devleti için de bir rol model olmuş.

Ülke Meiji döneminde Batı’ya açılmayı batılı zevkler çerçevesinde de yaşamış. Batının üzüm şarap fıçılarının karşısına Japon pirinç şarabı fıçılarını yerleştirerek dostluğu ve kültürel alışverişi çok şık sembolize etmiş Japonlar.

Japonya’da Saray ve tapınaklara bir kaç istisna dışında giriş ücreti alınmıyor. Ancak aşırı turist akımından dolayı müze veya etkinlik merkezlerinde ciddi kuyruklar oluştuğunu, bu nedenle önceden biletleri ayarlamanın faydalı olacağını İstanbul’da okumuştum. Klock uygulamasından aldığım toplu giriş paketi sayesinde Tokyo’da gezmek istediğimiz noktaların hiçbirinde beklemeden içeri girebildik. Ayrıca Shinkansen hızlı tren biletlerimizi, Kyoto’da tek günlük şehir turumuzu da Klock uygulaması üzerinden satın aldım. Klock uygulaması gerçekten Japonya’da hayatımızı çok kolaylaştırdı.

İkinci günün öğleden sonrası Yaprak’ın Birleşmiş Milletler Üniversitesi’ni görmek istemesi bizi şehirin cadde ve ara sokaklarında bayağı gezdirdi. Böyle dolaşmalar turistlerin olmadığı ‘gerçek’ Tokyo’yu hissetmek açısından güzeldi. Peki üniversiteyi bulduk mu? Evet 👇😀

Bu arada hayatımda gördüğüm en küçük, sevimli, değişik köpeklerin bulunduğu bir evcil hayvan sahiplenme merkezinin önünden geçtik. Dakikalarca dükkanın içindeki köpeklere baktık. Japonya’da sokakta köpek gezdiren insana nadiren rastladık. Gördüğümüz köpeklerin çoğu minicikti. Eğer köpek sokakta ihtiyacını giderirse sahibi elindeki torba ve sprey ile köpeğinin kakası ve çişini temizlemesi gerekiyor. (neden kırmızı ile yazdım? çünkü yaşadığım mahallede çok fazla evcil hayvan besleniyor ve sokaklar köpeklerin açık tuvaleti haline dönüşmüş olup ‘çiş’ kokusundan yürünmez halde)

İkinci günümüzün sonunda Tokyo’yu gece yukarıdan görelim dedik ve 451 metre yüksekliğindeki Tokyo Skytree’ye  çıktık. Manzara müthişti. Biz ise yorgunduk, kuleden inişte metroya atladık otelimize döndük.

Tokyo’yu sadece gece tepeden görmek yetmediği için, üçüncü gün bir de gündüz keşfimizi yapalım diyerek bu sefer Shibuya’daki, Tokyo Sky’a gittik. Bu arada Shibuya, Shinjuku gibi şehrin turist çekim merkezlerinden, yeme içme, alışveriş ve eğlence anlamında geniş alternatifleri olan bir bölge.

Videodan da görebileceğiniz gibi Tokyo metropol yönetimi ve kentleşme adına gram çarpıklık göremeyeceğiniz bir şehir. Metropolde yaşamayı seven biri olarak Tokyo beni yaşam standartlarının yüksekliği adına adeta rehabilite etti diyebilirim. Düşünebiliyor musunuz, şu şehirde 7-8-9 derecesinde deprem oluyor ve tek bina yıkılmıyor … Ağlamak istiyorum ülkem adına, İstanbul adına 🥺

Ayaklarımızı tekrar yere bastıktan sonra bu sefer dijital sanatları tecrübe edeceğimiz Teamlab Borderless’a gittik. Etkinliğin içinde bulunduğu Mori, Tokyo’nun en yüksek ofis binası. Etkinlik labirent gibi, çok yüksek tavanlı birbirine açılan hollerden oluşuyordu ve her holde farklı dijital sunumlar vardı. En hoşuma giden ziyaretçileri de gösterinin bir parçası haline getiren akvaryumdu. Bize boyattıkları deniz hayvanlarını akvaryumda yüzer hale getiren teknoloji ile rengarenk bir şölen izledik. Yaprak’ın Türk bayrağı balığı ve benim deniz atım yan yana geldi. Bu ayrıca çok hoş oldu çünkü hole ayrı zamanlarda girmiştik. İçimden “Aaaaa kim boyamış ki bu Türk bayrağını?” dedim, Yaprak çıktı. 😂

Mori binasında bir de güzel tesadüf ve komik gelişme yaşadık: Dünyaca ünlü, benim yaş grubumun Heidi çizgi filmi ile bildiği Studio Ghibli’nin sergisi. Biz elimizi kolumuzu sallaya sallaya sergiye girdik. Gezdik, fotoğraflar çektik. Tam dışarı çıkacağız kapıda duran adam hışımla yanımıza geldi. Biz hiçbir şey anlamadık. Adam bizi içeri yanlışla bıraktığını, bizi görevli zannettiğini söyledi. Sergi daha açılmamıştı ve kısa süre sonra sergiye dair bir çekim ve röportaj yapılacaktı. Bizi kibarca dışarı davet etti. Bizse gülerek ne kadar şanslı olduğumuz adama söyledik ve sergi salonunu hemen terk ettik.

Peki Tokyo’da mimari olarak beni “Ooo bu da nesi?” diye en çok şaşırtan yapı hangisi oldu? Azabudai Hills Garden Plaza A-B-C kompleksi. Yaprak’ın “Hadi anneeeee” haykırışlarına rağmen sağına soluna bakarak bayağı vakit geçirdim. Sonrasında araştırdığımda da bu kompleks ve arkasındaki yüksek binanın 2024 yılında 32. Dünya Çevre Ödülü’nü aldığını okudum.

Dördüncü günüzün başında otelimizin bulunduğu Ginza’daki ünlü Kabukiza Tiyatrosu’na gittik. Kabuki, onyedinci yüzyılda doğmuş bir halk tiyatrosu.

Biraz abartılı üslup­lu performansları, göz alıcı ve süslü kostümleri, ayrıca bazı oyuncuların yüzlerine uyguladığı ayrıntılı kumadori makyajıyla tanınıyor. Kabuki performansı izleyemedik ama kostümlerini görebildik.

Kabuki Tiyatrosundan sonraki duraklarımız birbirinden çok farklı mimariye sahip biri Budist, diğeri Şinto olacak şekilde iki tapınaktı.

İlk olarak Tsukiji Hongwanji Tağınağı’na gittik. 1931-34 yılları arasında inşa edilen ve tipik Japon tapınaklarından çok farklı bir mimarisi olan Tsukiji Hongwanji’nin tasarımında eski Hint Budist yapılarından esinlenilmiş.

İkinci gezdiğimiz bir Şinto tapınağı ise Kanda’ydı. Bu tapınağın hikayesi ilginç. Yaklaşık 1300 yıllık geçmişi olan Kanda, Daikokuten (zenginlik ve bereket), Ebisu (balıkçılar ve şans) ve Taira no Masakadı (tarihi bir samurayın ruhu)’ya adanmış. Günümüzde tapınağa özellikle iş insanları, bilişim sektörü çalışanları ve anime/manga hayranları gidiyormuş.

Japonya’da Budist ve Şinto tapınaları arasındaki fark nedir? Japonya’daki Budist tapınakları (tera), Hindistan kökenli Budizm’in Japonya’ya girmesiyle kurulmuş, genellikle meditasyon, öğreti ve atalara dua etme mekânlarıdır. Şinto tapınakları(jinja) ise Japonya’nın yerli inancı Şinto’ya aittir ve doğa ruhlarına (kamu) adanmıştır. Budist tapınaklarında genellikle heykeller (Buda veya bodhisattva figürleri) bulunurken, Şinto tapınaklarında kutsal kapılar (torii⛩) ve doğa unsurları (ağaç, taş, su) öne çıkar. Kısaca, Budizm ölüm ve ruhani öğretiye daha fazla odaklanırken, Şinto daha çok yaşam, bereket ve doğayla uyuma vurgu yapar.

Tapınağın çıkışında rastgele ilerledik ve görmüş olduğunuz merdivenlerden aşağı inerek ‘bakalım bu sokak bizi nereye götürür?’ boşvermişliği ile ilerledik. Karşımıza ‘her güne bir dönerci‘ sloganımızı bozmayacak şekilde oldukça büyük bir döner dükkanı çıktı. Sokak da sakin olduğu için tezgaha yanaşıp elinde bezi, tezgahını silen Diyarbakırlı adamla sohbet ettim. Japonya’dan memnunmuş, yılda bir memlekete ailesine gidiyormuş. Japonlar döner seviyormuş. “Hayırlı işler” diyerek biz yönümüzü bir sonraki keşif noktamız Akvaryum Sanat Müzesi’ne çevirdik.(Art Aquarium Museum)

Müzenin farklı salonlarında cam, aksesuar, su, ışık ve sis oyunlarıyla kurgulanmış akvaryumları gezmek büyüleyiciydi. İlerleyen günlerde minyatürlerini gördüğümüz balıkların büyükleri ile Nara Botanik Parkı’nda karşılaşacağımızı da o zaman bilmiyorduk.

Müzeden sonra İstanbul’un Eminönü Çarşısı kıvamındaki Ameyayokocha’ya gittik. Pazara girmeden önce aşağıdaki fotoğrafı çektiğim mekanda yemek yedik. Sonrası …

İşte burası balıktan, ayakkabıya, züccaciyeden konfeksiyona ne ararsanız bulabileceğiniz, Beşiktaş Balık Pazarı civarındaki gibi mekanlarda ucuz yemek yiyebileceğiniz açık bir pazar. Dükkan çığırtkanlarına kadar Türkiye’den bir farkı yok. Açıkçası ne Yaprak’ın ne de benim pek ilgimi çekmeyen muhitte biraz dolandık sonra yönümüzü Ueno’ya, Tokyo Ulusal Müze’ye çevirdik.

Ulusal Müze gezmek benim bir ülkede yapmayı en sevdiğim faaliyetlerden. Bir ülkenin tarihi ile buluşmak, onu hissetmek, anlamaya çalışmak müthiş keyif veriyor insana. Tokyo Ulusal Müzesi de gerçekten özenle seçilmiş parçalarla ulusal tarihini yalın bir şekilde sunuyor  ziyaretçilerine.

Müzenin özenli arka bahçesinde ise tipik bir Japon köy evini ve incelebiliyor, bahçesinde de gezebiliyorsunuz.

Müze çıkışında çok yorulduğumuz için kendimizi Starbucks’a attık. Amacım, 2016’da Japonya’ya geldiğimde verdiğim tutarla bugünü kıyaslamaktı. 2016 yılında Japonya Türkiye’den %40 pahalıydı. Aradan geçen 8 yılda gördüm ki, Türkiye’de biz şu anda global markayı Japonya’dan %30 pahalıya tüketiyoruz. Üzücü 😒

Kahvelerimizi içip dinlendikten sonra benim aklımda Kraliyet Müzesi’ni gezmek vardı. Ama Yaprak “Anne” dedi ve önünden geçmekte olduğumuz ‘Ueno Hayvanat Bahçesi’ gösterdi. “Tamam” dedim.

Ancak içeri girdikten sonra sevimsiz bir sürprizle karşılaştık. Panda, aslan, kaplan, zebra, gergedan, goril, timsah, ayı gibi büyük hayvanların görüş saati bitmişti. Panda zaten hastaymış. Peki biz ne gördük? Fili kapalı alanında uzaktan, pelikan-kuş-maymun-penguenleri ve bir umum küçük, minik, mikroskobik hayvanı camekanların gerisinden … olduğu, ortaya çıktıkları kadar.

Gün boyu çok yürümüş, çok yorulmuştuk. Ertesi sabah da 07:00 Shinkansen hızlı treni ile Kyoto’ya hareket edeceğimizi düşünerek akşam yemeği yemeden otelimize döndük. Otelin hemen yanındaki hayat kurtaran 7/11’dan atıştırmalık bir şeyler aldık, sonra yatıp uyuduk.

Ertesi sabah erkenden bavullarımızı alıp Klock üzerinden satın aldığım Shinkansen/Nozomi hızlı tren seferine yollandık. (hızlı trende 3 farklı hızda servis veriyor, biz en hızlısını aldık) Tokyo İstasyonu dev gibi olduğu için hızlı trene giden güney kapısını önceden keşfetmiştik. Sıkıntısız şekilde 07:00 seferindeki cam kenarı yerimizi Fuji Dağı’nı görebilecek şekilde aldık. Ancak sis görüşü kapatmıştı, dönüş yolunda da açıkçası dağ aklımın ucundan dahi geçmedi.

Japonya’nın 1000 yıllık eski başkenti Kyoto’ya benim ikinci ziyaretimdi. Tokyo veya Osaka gibi modern, yüksek binaların, metro ağının ve milyonlarca insanın dinamizmini barındıran bir şehir olmadığını sekiz yıl önce tecrübe etmiştim. Ama ne olursa olsun aradan onca yıl geçmişti, acaba bir şeyler değişmiş miydi? İstanbul da binlerce yıllık bir şehir ne de olsa … 2016’dan bu güne .. gerisini yazmıyorum, aklımdan geçenleri tahmin edebilirsiniz.

Hayır, hiçbir şey değişmemişti.

Kyoto’da yüksek binalar yasak. Sadece iki ana metro hattı var. Şehirin ana caddelerine açılan dar sokaklar iki-üç katlı eski veya modernize edilmiş müstakil evlerin hakimiyetinde. Apartman tipi yapılar sadece ana caddeler üstünde var. Yürüyüş yaptığınızda iki üç yüz metrede bir karşınıza ya bir tapınak, ya bambu bahçesi/ormanlık alan veya bir bedestan çıkıyor. Kyoto ve diğer eski başkent Nara’da insanın sürekli içinden dar sokaklar arasında kaybolmak geliyor. Çünkü her köşeyi döndüğünüzde göz alıcı bir başka sürpriz güzellikle karşılaşıyorsunuz. Ah, o sürprizler … ancak kaybolarak bulunabilir, aynen hayatın kendisi gibi.  

Japonya’ya özgü beni en etkileyen iki şeyi sorarsanız, bitki örtüsü ve mimarisi derim. Japon insanının doğayla ilişkisinin şehirleşmeyle uyumuna, ister Tokyo gibi bir metropolitanda, isterseniz Kyoto veya Nara gibi eski şehirlerde, klasik ve modern mimarinin iç içe geçmiş detaylarda şahit olabilirsiniz. Örneğin sokaklarda rastgele yürürken aniden farkettiğiniz içinden ağaç çıkan bir eve dakikalarca bakmak veya tapınaklarda titizlikle yaşatılan Japonya’ya has çimen dokusunu, heykelleriyle mini bahçeleri incelemek beni büyülüyor, içim pamuk gibi oluyor.

Kyoto’da ilk dolaştığımız 1337’de kurulan Zen Budizmi Rinzia okuluna bağlı Myoshin-ji Tapınağı oldu. Tavanında ejderha olan Hatto salonu ve tapınağı çevreleyen Zen bahçesi çok etkileyiciydi. Ejderha tavanlarını başka zen tapınaklarında da gördük ama Hatto salonundaki en etkileyicisiydi. Ejderhanın hem göksel bilgeliği ve aydınlığı temsil ettiğine, hem de tapınağı koruduğuna inanılıyormuş. Zen bahçelerindeki çakıl taşları ve kaya dizilimleri, karesansui adı verilen kara peyzaj sanatı örnekleri. Sevdiğim özel çimenleri uzmanlar gün içinde sürekli toprak derecesini ölçerek koruyor, bakımını yapıyor.

İkinci durağımız, To-ji Tapınağı’nın ünlü beş katlı, 55 metreyle Japonya’nın en yüksek padogası oldu. Bu padoğa UNESCO Dünya Mirası listesinde. Buraya geldiğimizde öğle saatleriydi ve günün en sıcak zamanıydı. Yorulmuştuk, acıkmıştık. Biraz da sabırsızca yemek yiyecek bir yerler bulabilmek için hızlı hareket ettik. Oysa ki, 2016’daki Kyoto tecrübemden hafızamda kalanlarla bu bölgeyi sokak sokak dolaşmayı planlamıştım, olmadı.

Kiyomizudera Tapınak kompleksi, budizm öğretisinin Japonya’ya yayılmaya başladığı 8. yüzyılda kurulmuş. Adını, ova üzerine kurulu Kyoto’nun Higashiyama yamaçlarındaki “saf su” anlamındaki Otowa şelalesinden almış. Çivisiz ahşap ustalığıyla 13 metre havaya uzanan ünlü seyir terasıyla nefes kesen tapınak UNESCO listesindeymiş. Yukarıdaki fotoğraflar 2025 Haziran’ında, aşağıdaki fotoğraflar 2016 Şubat’ında çekildi. 2016’da turist yoktu ve çok daha güzeldi. Belki de kış aylarının verdiği bir güzellik vardı. Her yer Japonlarla doluydu ve çoğunluğu geleneksel kıyafetler içindeydi. Kyoto adeta bir film seti gibiydi.

(devam edeceğim)