İnsan kaynakları mesleğine uzun yıllarını vermiş insanlara bıyık altı gülerek bir soru yönetilir sıklıkla:

“Sen insan sarrafı mısın?”

Cevap: Haddimize düşmez.

İnsanları tanımak ve tutum setlerini analiz edebilmek için İK uzmanı olmak gerekmez. Şimdi gidip kurumunuzdaki kıdemli insanlara sorarsanız onlar da yaşadıkları tecrübeler üzerinden insanlar hakkında ‘kara mizahi’ tanımlamalar yaparlar.

Ben de bir İK uzmanı olarak iş hayatında rastladığım ve beni yoran insan profillerini sizlerle paylaşmak istedim;

1. Bahaneciler

Bu insanlar iş hayatında en sık rastladığımız gruptur. İşin gecikmesi, olmaması, dağılması durumlarında onların her zaman bir dolu bahanesi vardır. Bazen o bahaneler o kadar yaratıcıdır ki, şaşırır kalırsınız. ‘Bahane üretecek zihin kapasitelerini işi bitirmek için harcasalar hiçbir sıkıntı yaşanmazdı’ diye düşünürsünüz esefle.

2. Benden Sonrası Tufancılar

Bu insanlar aşırı ve yersiz özgüvenleri nedeniyle varlıklarını kurum için vazgeçilmez zannederler ve yokluklarında kurumun batacağına inanırlar, etraflarını da bu tezle iknaya uğraşırlar. Ve tahmin edilebileceği gibi yokluklarında kuruma birşeycikler olmaz.

3. Mağdurlar

Bu insanlar her durumda, her zaman mağdurdur. Bütün olaylar onlar aleyhine yürür, bütün insanlar onlar aleyhine çalışır. Hayata neden bu kadar küskün olduklarını çözemediğim insan grubudur mağdurlar. Belki özgüven eksikliği, belki de geçmişte yaşanan olumsuzluklar onları her an savunmada tutar.

4. Bu Dağları Ben Yarattımcılar

Bu insanlar ilginç bir şekilde egosunu sürekli masaya çıkarmayı kendisine hak görenlerdir. “Biz” demeyi sevmezler. Her zaman onlar için “ben ve tek ben” vardır. Oysa ki, bir insanın aklı alçakgönüllü tutumlarıyla yansır. Elbette her insanın egosu vardır, bu doğaldır. Egoyu yerinde kullanmaksa hayati bir sanattır.

5. Olmazcılar

Bu insan grubu bir şeyin nasıl olmayacağı üzerine kurgular yaparak hayatlarını sürdürenlerdir. ‘Olmazcılar’, bir konuyu 360 derece ele alırken, bir noktaya kadar faydalıdır. Ancak kontrol ellerine geçerse, kurum içinde ne iş iyileştirme, ne inovasyon, ne de büyüme gerçekleşemez. Çok tehlikelilerdir.

6. Ben Biliyordumcular

Bu insanlar bir şeyler yaşanırken susarlar, sıklıkla fikir beyan etmezler, çekimser kalırlar. Ne zaman ki bir şeyler olumsuz gider, o zaman konuşmaya başlarlar ve ilk söyledikleri cümle “ben biliyordum” olur. Bizler de bu insanlara “madem biliyordun, neden söylemedin?” deme gereği görmeyiz. Bu -gereksizliğin- yorumunu size bırakıyorum.

7. Bekleyen Romantikler

Bu insanlar sürekli beklerler. Yaptıkları işin görülmesini, söyledikleri fikrin duyulmasını, herkesin kendilerini anlamasını beklerler. Onlara “Ekmek aslanın ağzında, peşine düşeceksin, ısrar edeceksin, takip edeceksin” deriz, bu söylemimize de naif yapıları nedeniyle bozulurlar.

8. Tembeller

Bu insanlar çok iş yapıyormuş gibi görünüp aslında hiçbir şey yapmayanlardır. Elleri sürekli meşguldür ama onların ne iş yaptığını kimse çözemez. Sorduğunuzda hep yoğun ve ‘çok’ çalışmaktan yorgundurlar. Özellikle kalabalık şirketlerde kendilerini çok iyi kaybettirirler. Ellerinde dosya masalarından bir kalkarlar ve onları bir daha bulamazsınız.

9. Hem Bilmez, Hem Beğenmezciler

Bu insanlar kurumda yaşanabilecek her türlü değişime kendi kontrol alanları daralabileceği riski nedeniyle karşı olanlardır. Öğrenmek, anlamak istemezler. Yapılan hiçbir çalışmayı da beğenmezler. Onların elinde etrafa takılacak bir düzine kulp her zaman vardır.

10. Fatura Kesenler

Bu insanlar bütün yaşanan olumsuz olayların sorumluluğunu başkalarına yükleyenlerdir. Asla ve kesinlikle onların yaşananlarda bir dahli, bir hatası yoktur ve olamaz da.

Diğer taraftan, iş hayatında karşınıza çıkabilecek en vahim durum, etrafınızdaki bir çalışanın birden çok profil özelliğini sergiliyor olmasıdır. İşte onlar ekiplerini en çok yoranlardır.

Eminim herkesin yaşanmışlıkları üzerinden bu listeye katabileceği nice insan profilleri vardır. Haydi biraz da siz düşünün 🙂