Motivasyon ve stres, zor ve bir o kadar da bilimsel konular.
Bir çarpıcı cümle: İnsansanız özünüzün negatif olduğunu bilin.
Ne demek istiyorum?
Konu ne felsefi, ne de ulvi. Bu bilim, bu biyoloji. Size beynimizden ve onun en merkezinde, limbik sistemde (duyu-duygu merkezi) yer alan badem büyüklüğündeki amigdaladan (resimde kırmızı bölgeler) bahsetmek istiyorum.
Binlerce yıl önce, mağarada sabah gözünü açan ilk insanın beyninde sadece tek bir nokta çalışıyordu: Amigdala. Benliğimizin yaşadığı bölge olan neokorteksin (beyaz doku – düşünen, analiz eden, medeniyet, mutluluk, başarı peşindeki merkez) kullanıma girmesi daha geç dönemdedir.
Amigdala, duygusal hafızadır, ilk insanın beynindeki korku, kızgınlık, intikam merkezidir* ve noekortekten güçlüdür**. Eğer amigdalamız çalışmasaydı kendimizi 40. kattan gözümüzü bile kırpmadan aşağı atardık veya bizi sinirlendiren her insanı gözümüzü kırpmadan öldürürdük.
Peki, amigdalanın motivasyon ile ne ilgili var?
%100 ilgili var, belki biz İK’cılar için %1000. Çünkü bireysel motivasyonumuzun ötesinde, bize şirket çalışanlarının motivasyonlarının hesabı da soruluyor.
Şöyle ki, biz halen ilk insanın beyinsel faaliyet sürecini yaşıyoruz. Sabah yastığımızda gözümüzü açtığımız ilk anda duygusal hafızamız olan amigdalamız devreye giriyor ve ilk duygular olarak kaygı duyuyoruz, korkuyoruz, hatta kızıyoruz.
Kısacası, istisnasız hepimiz güne negatif başlıyoruz. Bilimsel durum bu ise, motivasyon dediğimiz olgu bilimin neresinde duruyor?
Motivasyon, insanın kendi negatif doğasının farkında olup, onu pozitife dönüştürecek duygusal disiplini her sabah, gün boyu, her korku, kaygı, kızgınlık anında ve stresli durumlarda sürdürülebilir şekilde sergileyebilmesidir. Yani kendi en ilkel, negatif doğasını kontrol edebilmesi ve neokorteksi pozitif anlamda devreye alabilmesidir. Ve bu bence hem özel, hem de iş hayatında sahip olunabilecek en kritik içsel yetkinliktir. İnsanları pikniklere götürerek, ellerine plaket vererek motive etmeye çalışmak ‘baki kalan bu kubbede hoş bir sedadır’
Etrafınızda sürekli kaygı, kin, nefret, korku, şiddet dolu, çevresini yiyip bitiren, motivasyonu düşük insanlar varsa, artık bu insanların ilkel beynin kontrolünde olduğunu ve kendilerini yönetemediklerini biliyorsunuz. Onlardan uzak durun, varsa da acilen hayatınızdan çıkartın. Ve sakın işe almayın.
Seth Godin, Kilit Adam kitabında, şirketlerinde “kilit” konumdaki insanların üç özelliği olduğunu söyler. Bunlardan birincisi, kilit insanların amigdalalarını kontrol edebildikleri, kendilerini kaygı, korkularına teslim etmedikleri, cesaretli ve pozitif olduklarıdır.
Mülakatta çok sevdiğim bir soru ile bitireyim, bu soru gelecek MAÇ’ın teması olacak:
“Kendinizi nasıl motive ediyorsunuz?”
* Duygusal Zeka – Daniel Goleman
** Kilit Adam – Seth Godin
Doğru Aday Kim? – MAÇ 1 için tıklayınız.
Doğru Aday Kim? – MAÇ 2 için tıklayınız.
